Acil Servis Sorunları ve Çözüm Önerileri konusunda daha önce yaptığımız bazı görevlerdeki tecrübeler, gözlemler doğrultusunda önerebileceğimiz bazı hususlar vardır...

Öncelikle acillerin yoğunluğu sorunu panik halde ve ülke sathında genellemelerle, yönetmeliklerle çözülebilecek bir sorun değildir ve hatta geçmişinde acille ilgili bir başarı örneği ve yoğunlaşması olmayanların "çok parlak, her derde deva, olayı anında çözen" önerilerini yok saymak çözümün önemli bir parçasıdır.

1- Acil konusunda Yurt genelinde yapılması gerekenler:

2- Acil konusunda Sağlık Bölgeleri özelinde yapılması gerekenler:

3- Acil konusunda İl özelinde yapılması gerekenler:

4- Acil konusunda Hastane özelinde yapılması gerekenler:

4a- Acil Kliniğinde yapılması gerekenler:

4b- Diğer Kliniklerde yapılması gerekenler:

vardır ve durum, sorun ve çözümler doğru tanımlanmalıdır.

Örneğin:

- Erzurum'un acil sorunu Ağrı ,Iğdır, Kars, Erzincan ve Muş illerinin sevk sayıları ve nedenlerinden,

- Samsun'un acil sorunu Amasya, Sinop, Ordu ve Çorum illerinin sevk sayıları ve nedenlerinden,

- Elazığ'ın acil sorunu Bingöl, Sinop, Muş ve Tunceli illerinin sevk sayıları ve nedenlerinden,

- Diyarbakır'ın acil sorunu Mardin, Batman ve Siirt illerinin sevk sayıları ve nedenlerinden bağımsız çözülemez diyelim.

- Çözüm için "genel ve ortak sorunlar" yanında il, hastane ve klinik düzeyinde farklılaşan ve ildeki kamu özel ve üniversite payları, kapasiteleri ve hasta alım oranlarından,

-hastanelerin ildeki lokalizasyonları,

-Saat 17' den sonra oluşan sağlık ihtiyaçlarının (muayene, enjeksiyon, pansuman vd) analizi, nerede çözümleneceğinin cevabı ve bu ihtiyaç tekrar gündüze kaydırıldığında çözüm şekli?

- doktor ve yardımcı eleman dağılımı ve 08-16, 16-24, 24-08 saatleri arası vardiyalara göre iş (*) yükü analizi,

-ambulans sevk sayıları ve dağılımı,

-acil tıp uzmanı/eğitim görevlisi çalışma sistemi ve ince noktaları, (*)

-acil tıp uzmanı/eğitim görevlisi nöbet sistemi, (*)

-il içi ve il dışı sevk nedenleri ve sayıları, (*)

- il dışı sevk günleri,

-yoğun bakım, ameliyathane ve servis analizi,

-drenaj, müşahede ve yatış blokaj analizleri (*)

- Hastane idaresinin acil servise yoğunlaşma derecesi

-Sağlık müdürlüğünün acil servise yoğunlaşma derecesi

-konsültasyon süre ve etkinlik analizleri, (*)

-sık yapılan tetkiklerin sonuç süresi analizleri,

-acil sağlık politikaları,

-acil katkı payı,

-ek ödeme,

-ulaşım,

-acil servis ve bağlantılı birimler çalışma ve nöbet sistemi analizleri,

Yeni hastane yeri belirlemede bu verilerin kullanılması

-Analizde kullanılan veri setleri ve doğruluğu, (*)

ve diğer nedenlere eş zamanlı odaklanılması gerekmektedir.

Şimdilik "acil tanımları" ve "acil oranları"na göre yorum yapmak doğru değildir çünkü "acil tanımları" kökünden yanlıştır ve yeniden tanımlanmalıdır.

Ayrıca

Yeşil, Sarı ve Kırmızı alan oranları,

muayene sayıları,

TSİM ve USS verileri ve verilerin doğruluk derecesi,

toplanan verilerin pratik hayatta işe yarama derecesi sorunlu ve analizde kullanılacak verilerin toplanmasına konulan direnç ve engelleme tiyatro ötesi bir tablo var diyelim.

(*) işaretli alanlarda derinlemesine inceleme, gözlem yapıldığında bir uçta aşırı tempodan tükenmişlik bir uçta tiyatro sonucu çıkmaktadır, bir uçta yoğunluktan pestili çıkma bir uçta bir hastaya elini sürmeden, tedavi alanlarına girmeden günü tamamlama.

Somut 1. örnekte bir ayda gelen 37.000 acil hasta içinde 93 yeşil alan hastası var görülüyor. Yani hastanenin kendi girdiği rakamlara göre “gerekmediği halde acile gelen” hasta yok..

Ama gerçek tabi ki böyle değil.

2. örnek: bu veriler simulasyon olup aynı mantıkla gerçeğine odaklanmak lazım.. vardiyalara göre hekim ve hemşire başta olmak üzere iş yükü analizi yapmadan sağlıklı analiz oluşamaz

Bir hastanedeki somut hasta ve uzman doktor sayılarına göre iş yükünün vardiyalara göre dağılımı: Tabiki her vardiyada artı 5 asistan doktorda olmasına rağmen yoğunluğa yetişilemiyor ve doktor lazım ::))

- Bu listeye

Bilgi işlemden veya mümkün değilse manuel

vardiyalara göre acil EKG ,

Acil Kan alma

Acil pansuman ve küçük müdahale işlem sayısı,

Resusitasyon işlem sayısı

Acil Ortopedi odası işlem sayısı ile...

Yönlendirme ekibi sayısı,

Gözlem 1i gözlem 2, gözlem 3 gibi alanlardaki hasta sayısı

Gelen ambulansların vardiyalara göre dağılımı

Ve hemşire sayısını

Yani tüm birimlerde ve alanlarda

vardiyalardaki ekip sayımızı ;

5- bir de vardiyalara göre istenen konsultasyon sayıları ve branşları ile konsultasyona cevap sürelerini incelerseksüreçlerdeki şıkışma alanları ortaya çıkar.

6- Acil oranları tanımının değişmesi gerektiğine dair örnek: bazı hastane türlerinde kapıdan giren herkes acil sayılmakta.. (Not: Rakamlar simulasyondur)

B- HASTANE BAZINDA DEĞERLENDİRME:

Hastane Verimlilik Yerinde Değerlendirme Rehberindeki sorular basit gibi görünmekle birlikte derinlemesine bakıldığında önemli noktalardır:

SORU: Acil serviste hizmet alanları ile ilgili fiziki düzenlemeler yapılmış mı?

SIRA : 28 BÖLÜM ADI : ACİL SERVİS BÖLÜM SIRA NO : 1

DEĞERLENDİRİLECEK UNSURLAR: 1.AS.1.1. Acil serviste görüntüleme ünitesi, laboratuvar, pansuman, enjeksiyon, EKG, alçı odası vb. alanlar hasta sirkülasyonunu kolaylaştıracak şekilde konumlandırılmalı ve bu birimlere hastanın kolay ulaşımı sağlanmalıdır. 1.AS.1.2. Acil servisten hastanenin diğer alanlarına geçişler kontrollü olmalıdır. AÇIKLAMA: Gözlemci tarafından acil servisin işlevselliği değerlendirilmelidir. Acil serviste, görüntüleme ünitesi, laboratuvar, pansuman, enjeksiyon, travma, alçı odası vb.alanlar hasta sirkülasyonunu kolaylaştıracak şekilde mümkün olan en yakın yerde konumlandırılmalıdır. Görüntüleme üniteleri acil servise yakın, hastanın transferini/naklini kolaylaştıracak şekilde konumlandırılmalıdır. Hastanenin farklı alanlarında hizmet verilmesi durumunda görüntüleme birimleri ile acil servis arasında hasta naklinin uygun şartlarda gerçekleşip gerçekleşmediği değerlendirilmelidir. Mekansal düzenlemeler yoğun zamandaki kalabalığı mümkün olduğunca mekan ve koridorlara yayacak şekilde olmalıdır. Acil servisten hastanenin diğer alanlarına geçişler kontrollü olmalıdır. Acil servis ile entegre/bağlantılı çalışan birimlere görevli personel dışında ilgisi olmayan kişilerin girmesi engellenmelidir.

SORU: Acil serviste daimi ve vardiya usulü çalışanlarla ilgili tebliğe uygun düzenleme yapılmış mı?

SIRA : 29 BÖLÜM ADI : ACİL SERVİS BÖLÜM SIRA NO : 2

DEĞERLENDİRİLECEK UNSURLAR: 1.AS.2.1. Kadrosunda 5 (beş) ve daha fazla acil tıp uzmanı bulunan sağlık tesislerinde 24 saat kesintisiz hizmet esasına dayalı acil servis sorumlu tabip nöbeti tutulmalıdır. 1.AS.2.2. Sağlık tesisinde aynı uzmanlık dalından 6 (altı) ve üzeri sayıda uzman tabibin görev yaptığı branşlarda 24 saat kesintisiz hizmet esasına dayalı olarak her bir uzmanlık dalı için müstakil acil branş nöbeti düzenlenmelidir. 1.AS.2.3. Uzman tabip sayısının yetersiz olması ve her bir branş için müstakil acil branş nöbeti düzenlenememesi hâlinde, sağlık tesisi bünyesindeki mevcut klinisyen uzman tabipler arasında dahili branş acil havuz nöbeti ve cerrahi branş acil havuz nöbeti düzenlenmelidir. Dahili ve cerrahi branş acil havuz nöbeti düzenlenebilmesi için; tüm dahili ve cerrahi klinisyen branşların her ikisinde de toplam 6 (altı) ve üzeri sayıda uzman tabip bulunmalıdır. AÇIKLAMA: Kadrosunda 5 (beş) ve daha fazla acil tıp uzmanı bulunan sağlık tesislerinde 24 saat kesintisiz hizmet esasına dayalı acil servis sorumlu tabip nöbeti tutulmalıdır. Gözlemciler tarafından acil tıp uzman sayısı çalışma listesinden kontrol edilmeli ve 24 saat boyunca acil tıp uzmanının acil serviste görevli olup olmadığı değerlendirilmelidir. Sağlık tesisinde aynı uzmanlık dalından 6 (altı) ve üzeri sayıda uzman tabibin görev yaptığı branşlarda 24 saat kesintisiz hizmet esasına dayalı olarak her bir uzmanlık dalı için müstakil acil branş nöbeti düzenlenmelidir. Gözlemciler sağlık tesisinde 6 (altı) ve üzeri sayıda uzman bulunan branşları, sağlık tesisi bilgi notundan ve acil servis çalışma listelerinden kontrol etmelidir. Acil tebliğinde belirtilen branşlar için müstakil branş nöbetinin tutulup tutulmadığı değerlendirilmelidir. Tüm dahili ve cerrahi klinisyen branşların her ikisinde de toplam 6 (altı) ve üzeri sayıda uzman tabip bulunan ve müstakil acil branş nöbeti düzenlenemeyen sağlık tesislerinde dahili branş acil havuz nöbeti ve cerrahi branş acil havuz nöbeti düzenlenip düzenlenmediği çalışma listelerinden kontrol edilmelidir.

SORU: İkinci ve üçüncü seviye acil serviste triyaj etkin olarak yapılıyor mu?

SIRA : 30 BÖLÜM ADI : ACİL SERVİS BÖLÜM SIRA NO : 3

DEĞERLENDİRİLECEK UNSURLAR: 1.AS.3.1. İkinci ve üçüncü seviye acil serviste etkin triyaj uygulaması hasta mahremiyeti gözetilerek yapılmalıdır. 1.AS.3.2. İkinci ve üçüncü seviye acil serviste triyaja ayrılan alanda yeşil, sarı ve kırmızı alan ayrımı yapılmalıdır. 1.AS.3.3. Triyaj işlemi başvuru sırasında hasta kayıt işlemi öncesinde yapılmalıdır. 1.AS.3.4. Sağlık personeli tarafından hastanın vital bulguları (ateş, kan basıncı ve nabız kontrolü) ile yeşil, sarı ve kırmızı alan hastası olduğuna dair bilgisi hasta gözlem formuna kaydedilmelidir. 67 AÇIKLAMA: Triyaj uygulaması ikinci ve üçüncü seviye acil serviste değerlendirilmeli ve uygulamanın hasta mahremiyeti de gözetilerek yarı kapalı alanda veya perde/paravan kullanılarak yapıldığı kontrol edilmelidir. Triyaj alanı hasta girişinin rahat görülebildiği acil servis girişine, hasta bekleme alanı ve hasta kayıt birimine yakın bir alanda konumlandırılmalıdır. Triyaj işlemi başvuru sırasında hasta kayıt işlemi öncesinde yapılmalıdır. Bu alandan gerektiğinde sedye ve tekerlekli sandalyeye kolay ulaşılmalıdır. Bu alanda triyaj yapan sağlık personeli tarafından hastanın vital bulguları (ateş, kan basıncı ve nabız kontrolü) alınarak, hasta gözlem formunda triyaj için ayrılan bölüme kaydedilmelidir. Bu kayıtların eski gözlem formlarında da olup olmadığı kontrol edilmelidir. Triyaj sonrasında hasta ilgili alana yönlendirilmelidir. Dal hastaneleri, birinci seviye acil servislerde ve 112 Acil ambulanslarıyla sağlık tesisine getirilen hastalara triyaj yapılması zorunlu değildir.

SORU: Acil serviste hasta karşılama ve taşıma hizmeti veriliyor mu? (2. ve 3. seviye acil serviste değerlendirilecektir.)

SIRA : 31 BÖLÜM ADI : ACİL SERVİS BÖLÜM SIRA NO : 4 1.AS.4.1. Acil serviste hasta karşılama ve taşıma elemanı bulundurulmalı ve hizmet etkin bir şekilde verilmelidir. 69 1.AS.4.2. "Acil Servis Başvuru Sayısı Yönetici Takip Ekranı"nda hasta yoğunluğunun fazla tespit edildiği saat dilimlerinde karşılama ve taşıma elemanı hizmeti veren personelin sayısı arttırılmalıdır. AÇIKLAMA: Acil servisler bünyesinde ambulans girişi ve acil servis girişlerinde, yardıma ihtiyaç duyacak şekilde gelen hastalara kolaylık sağlamak üzere, hasta karşılama ve taşıma elemanı bulundurulmalıdır. Karşılama ve taşıma personeli acil servise başvuran hastaları karşılamalı ve transferine yardımcı olmalıdır. Bu birimde çalışanlar acil serviste çalışan diğer personelden farklı özel kıyafet giymeli hasta memnuniyeti, kişilerarası ilişkiler, iletişim becerileri, güvenli hasta transferi vb. konularda eğitim verilip verilmediği hem kayıtlar üzerinden hem de teorik olarak bazı sorular yöneltilerek değerlendirilmelidir. Acil serviste çalışma sistemi, daha yoğun saatlerde karşılama ve taşıma hizmeti verecek personelin sayısını arttıracak şekilde düzenlenmelidir. Karşılama ve taşıma hizmetinin etkinliği ve personel sayısının yeterliliği, “Acil Servis Başvuru Sayısı Takip Tablosunda” hasta yoğunluğunun fazla tespit edildiği saat dilimlerinde karşılama ve taşıma personeli sayısının arttırılıp arttırılmadığı çalışma listelerinde gözlenmelidir. Gözlemciler tarafından hizmetin etkin yapılıp yapılmadığı eski kamera kayıtları incelenerek de değerlendirilebilir.

SORU: Resüsitasyon için özel bir düzenleme yapılmış mı?

SIRA : 32 BÖLÜM ADI : ACİL SERVİS BÖLÜM SIRA NO : 5

DEĞERLENDİRİLECEK UNSURLAR: 1.AS. 5.1. Resüsitasyon için ayrı bir oda düzenlenmiş olmalıdır. 1.AS. 5.2. Resüsitasyon odası amacı dışında kullanılmamalıdır. 1.AS. 5.3. Resüsitasyon odası acil servis giriş kapısına en yakın yerde olmalıdır. 70 1.AS. 5.4. Acil tebliği ve seviyesine göre resüsitasyon odasında bulunması gerekli tıbbi donanım (laringoskop, defibrilatör, aspirator, laringoskop, pulse oksimetre, monitör, End tidal CO2 monitorü, LMA veya EOA, Combitube, 2.5-8.5 mm iç çaplı, kaflı ve kafsız endotrakeal tüpler, NG sonda ve Aspirasyon tüpleri, Kapalı göğüs drenaj seti, Trakeostomi seti ve malzemeleri, Santral venöz kateterleri vb.), kullanıma hazır olmalı ve günlük kontrolleri yapılarak kayıt altına alınmalıdır. 1.AS.5.5. Resüsitasyon odasında bulunan acil müdahale arabasındaki ilaçların ve malzemelerin kontrol listesi hazırlanmalı, miktar ve miad kontrolleri günlük yapılarak kayıt altına alınmalıdır. AÇIKLAMA: Göz hastalıkları, fizik tedavi ve rehabilitasyon, ağız ve diş sağlığı, lepra, deri ve zührevi hastalıkları branşlarında faaliyet gösteren ve acil sağlık hizmeti yoğunluğu bulunmayan dal hastanelerinde sadece ilgili uzmanlık dalının gerektirdiği branşta acil ünitesi oluşturulmalıdır. Acil ünitesinin fiziki şartlar, tıbbi donanım, ilaç ve personel bakımından Acil Tebliği Ek-6’daki asgari standartları taşıması zorunludur. Yukarıda belirtilen sağlık tesislerinde ayrı resüsitasyon odası aranmamalı, müdahale ve resüsitasyon uygulamaları aynı alanda yapılıyor ise olumlu olarak değerlendirilmelidir.Herhangi bir nedenle solunum ve/veya kardiyak arrest olan, ya da olma ihtimali yüksek olan, travma nedeni ile acil servise başvuran, kanaması olan, zehirlenme nedeni ile acil servise getirilen, şuuru kapalı olan, ambulans ile hastaneye getirilen hastaların ilk muayene ve tedavisinin yapıldığı alan resüsitasyon odası / alanı olarak ayrılmalıdır. Resüsitasyon odası amacı dışında tansiyon ölçmek, enjeksiyon yapmak, muayene, vb. hiçbir şekilde kullanılmamalıdır. Resüsitasyon odası acil servis giriş kapısına en yakın olacak şekilde planlanmalıdır. Acil tebliği ve seviyesine göre resüsitasyon odasında bulunan tıbbi donanımların (laringoskop, defibrilatör, aspirator, laringoskop, pulse oksimetre, monitör, End tidal CO2 monitorü, LMA veya EOA, Combitube, 2.5-8.5 mm iç çaplı, kaflı ve kafsız endotrakeal tüpler, NG sonda ve Aspirasyon tüpleri, Kapalı göğüs drenaj seti, Trakeostomi seti ve malzemeleri, Santral venöz kateterleri vb.) kullanıma hazır olup olmadığı ve günlük kontrollerinin yapılarak kayıt altına alınıp alınmadığı (eski kayıtlarda dahil olmak üzere) değerlendirilmelidir. Resüsitasyon odasında bulunan acil müdahale arabasındaki ilaçların ve malzemelerin miktar ve miatlarının günlük kontrol edilerek kayıt altına alınıp alınmadığı değerlendirilmelidir. Resüsitasyon arabasında bulunan ilaçlar ve malzemeler acil arabasında kilitli bir şekilde muhafaza ediliyor ise kilit sistemi açılmadığı sürece günlük kontrolü zorunlu değildir. Bu şekilde muhafaza edilen acil arabalarında bulunan ilaçların ve malzemelerin miktar ve miat kontrolü, her kullanım sonrasında ve sağlık tesisinin belirlediği periyotlarda yapılmalıdır

SORU: Sağlık tesisinde acil servis başvuru sayılarının takibi yapılıyor mu?

SIRA : 33 BÖLÜM ADI : ACİL SERVİS BÖLÜM SIRA NO : 6

DEĞERLENDİRİLECEK UNSURLAR: 1.AS.6.1. Acil servis başvuru sayıları aylık olarak yönetim tarafından SBYS’de oluşturulacak “Yönetici Takip Ekranı” ile takip edilmelidir. 1.AS.6.2. Yoğunluğu azaltmak için acil servis yeşil, sarı ve kırmızı alan başvurularının saatlik dilimlere göre analizi yapılarak en yoğun zaman dilimlerinde uygun sayıda personel desteği sağlanmalıdır. 1.AS.6.3. Sağlık tesisinde acil servisin 112 ile diğer sağlık tesislerinden almış olduğu sevk sayısı SBYS’de oluşturulacak “Yönetici Takip Ekranı” ile aylık olarak takip edilmelidir (Meslek Hastalıkları Hastaneleri, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastaneleri, Lepra, Deri ve Zührevi Hastalıklar Hastaneleri ve Göz Hastaneleri muaftır). AÇIKLAMA: Acil servise yeşil, sarı ve kırmızı alanlara günlük başvuru sayıları, saat dilimleri göz önüne alınarak SBYS üzerinden en az aşağıda verilen bilgileri içerecek şekilde “Acil Servis Başvuru Sayısı Takip Ekranı” oluşturularak takip edilmelidir. Acil servis başvuru yoğunluğu hesaplanırken, acil servis başvuru oranı için; acil servise toplam başvuru sayısının, sağlık tesisine yapılan toplam başvuru sayısına oranı esas alınmalıdır. Acil servis yeşil ve sarı alan başvuru oranları için ise, acil servis yeşil ve sarı alan başvuru sayısının acil servise toplam başvuru sayısına oranı esas alınmalıdır. 75 Acil Servis Başvuru Sayısı Yönetici Takip Ekranı YIL: AY: Başvuru sayısı GÜNLER Saatler GÜNLÜK TOPLAM BAŞVURU SAYISI 08-16 16-24 24-08 Kırmızı Alan Sarı Alan Yeşil Alan Kırmızı Alan Sarı Alan Yeşil Alan Kırmızı Alan Sarı Alan Yeşil Alan 1 2 …. …. 31 Aylık Toplam Acil servis Başvuru Sayısı Sağlık Tesisine Yapılan Toplam Başvuru Sayısı (Acil dahil) ………… Aylık Başvuru Oranı (Acil başvuru /Tüm başvuru) ………… Acil servis yeşil, sarı, kırmızı alan başvuru sayılarının saatlik dilimlere göre analizi yapılarak, acil servis başvuru yoğunluğunun fazla olduğu zaman dilimi belirlenmeli, bu yoğunluğu azaltacak düzenlemeler yapılmalıdır. Acil servis çalışma sisteminde en yoğun zaman dilimindeki hizmeti güçlendirebilmek için yoğun olan saatlerde görevli personel (Hekim, hemşire, laborant, röntgen teknisyeni, temizlik personeli, güvenlik personeli vb.) sayısının arttırıldığı bir çalışma sistemi oluşturularak personel desteği sağlanmalıdır. Gözlemciler, SBYS’de “Yönetici Takip Ekranı” nın oluşturulup oluşturulmadığını, aylık olarak başvuru yoğunluğunun takip edilip edilmediğini ve yoğun saatlarde uygun sayıda personel görevlendirilmesinin yapılıp yapılmadığı değerlendirilmelidir. Sağlık tesisinde acil servisin 112 ile diğer sağlık tesislerinden almış olduğu sevk sayısı SBYS’de oluşturulacak “Yönetici Takip Ekranı” ile aylık olarak takip edilmelidir. Sağlık tesisinin acil servisine bir başka sağlık tesisinden 112 ile sevk edilen hasta sayısı dikkate alınmalıdır. (Meslek Hastalıkları Hastaneleri, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastaneleri, Lepra, Deri ve Zührevi Hastalıklar Hastaneleri ve Göz Hastaneleri muaftır). Acil Servisin 112 ile Diğer Sağlık Tesislerinden Almış Olduğu Sevk Sayısı Yönetici Takip Ekranı OCAK ŞUBAT MART …… TOPLAM ….. ….. …. …… …… 76 Gözlemciler tarafından; ü SBYS’de “Acil Servis Başvuru Sayısı Yönetici Takip Ekranı” ile “Acil Servisin 112 ile Diğer Sağlık Tesislerinden Almış Olduğu Sevk Sayısı Yönetici Takip Ekranı” nın en az yukarıdaki bilgileri içerecek şekilde oluşturulup oluşturulmadığı, ü Personel çalışma listelerinden acil servise en yoğun zaman dilimlerinde uygun sayıda personel desteğinin sağlanıp sağlanmadığı, ü Yönetici Takip Ekranı içeriğindeki sayısal verilerin anlamlı ve hastanedeki uygulamalar ile uyumlu olup olmadığı kontrol edilmelidir. Yukarıdaki koşullar sağlanmıyor ise gözlemciler tarafından olumsuz değerlendirilmelidir.

SORU: Acil serviste hastaların ortalama bekleme süresi takip ediliyor mu?

SIRA : 34 BÖLÜM ADI : ACİL SERVİS BÖLÜM SIRA NO : 7

DEĞERLENDİRİLECEK UNSURLAR: 1.P.7.1. Acil serviste hastaların “hasta ilk kayıt ve muayene arasındaki ortalama bekleme süresi” yönetim tarafından aylık olarak SBYS’de oluşturulacak “Yönetici Takip Ekranı” ile takip edilmelidir. AÇIKLAMA: Acil serviste hastaların hasta ilk kayıt ve muayene arasındaki ortalama bekleme süresi yönetim tarafından aylık olarak SBYS’de oluşturulacak “Yönetici Takip Ekranı” ile takip edilmelidir. Her hasta için SBYS üzerinden hastanın ilk kayıt zamanı ile hastanın muayene zamanı arasındaki zaman farkı alınarak bekleme süresi ölçülmelidir. Yeşil ve sarı alan hastaları ayrı ayrı olmak üzere, ilgili ay içerisinde acil servise başvuran hastaların bekleme sürelerinin toplamı, ilgili ayda muayene edilen toplam hasta sayısına bölünerek ilgili ay için acil servis ortalama muayene bekleme süresi belirlenmelidir. Örnek; Ocak ayında acil servis yeşil alanda 3500 hasta muayene edilmiş ise; Yeşil alan ortalama muayene bekleme süresinin hesaplanması: 77 1.hasta ilk kayıt ile acil poliklinik muayene saati arasındaki zaman farkı: 5 dakika 2.hasta ilk kayıt ile acil poliklinik muayene saati arasındaki zaman farkı : 30 dakika 3.hasta ilk kayıt ile acil poliklinik muayene saati arasındaki zaman farkı: 18 dakika 4.hasta ilk kayıt ile acil poliklinik muayene saati arasındaki zaman farkı: 50 dakika ……… ……… 3500. hasta ilk kayıt ile acil poliklinik muayene saati arasındaki zaman farkı: 25 dakika 3500 hastanın; hasta ilk kayıt ile acil poliklinik muayene saati arasındaki zaman farkı toplamı: 105000 dakika Ocak ayı yeşil alan ortalama acil poliklinik bekleme süresi=105000/3500= 30 dakika Süreler aylık olarak aşağıdaki tabloya uygun şekilde oluşturulacak “Yönetici Takip Ekranı” ile takip edilmelidir.

Gözlemciler tarafından; ü SBYS’de “Yönetici Takip Ekranı”nın oluşturulup oluşturulmadığı, ü Acil serviste yeşil ve sarı alanda vardiyalarda gerçekleşen acil Başvuru sayısı ve bekleme süresi ölçümünün aylar itibariyle yukarıdaki örneğe uygun olarak yapılıp yapılmadığı, ü Yönetici Takip Ekranı içeriğindeki sayısal verilerin anlamlı ve hastanedeki uygulamalar ile uyumlu olup olmadığı kontrol edilmelidir. Yukarıdaki koşullar sağlanmıyor ise gözlemciler tarafından olumsuz değerlendirilmelidir.

SORU: Acil serviste takip edilen hastaların servislere yatışlarında öncelik sağlanıyor mu?

SIRA : 35 BÖLÜM ADI : ACİL SERVİS BÖLÜM SIRA NO : 8

DEĞERLENDİRİLECEK UNSURLAR: 1.AS.8.1. Acil serviste kliniklere ve yoğun bakımlara yatış bekleyen acil hastalara yatış önceliği verilmelidir. AÇIKLAMA: Acil servislerde yaşanan yoğunluğun en önemli sebeplerinden biri; hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi gereken hastaların ilgili klinik/branşlara uygun ve hızlı bir şekilde dağıtılamaması ve bu hastaların acil servislerde mevzuatta belirtilen süreden daha uzun süre beklemeleridir. Hastanelerde en öncelikli konuların başında acil servis ve yoğun bakım ünitelerinde sunulan sağlık hizmetlerinin etkin ve sağlıklı biçimde sürdürülebilmesi gelir. Acil servisten yataklı servislere hasta yatış sürecinde yatış işlemini kolaylaştırmak ve hasta güvenliğini sağlamak amacıyla; Acil serviste muayenesi gerçekleştirilen ve herhangi bir yataklı servise yatışı verilen hastaların yatış işlemlerinin öncelikli gerçekleştirilmesi için SBYS üzerinden o servise polikliniklerden başka hastanın yatırılmasına engel konulması önem arz etmektedir. Acil servislerde hasta takibinin 24 saati geçmemesi esastır. Bu süre içerisinde kesin tanısı konulamamış veya yatış endikasyonu belirlenememiş hastalar ile yatış endikasyonu bulunan ve birden fazla kliniği ilgilendiren hastalar acil servis sorumlu tabibi veya nöbetçi uzman tabibince değerlendirilmeli ve tıbbi durumunun gerektirdiği en uygun uzmanlık dalına ait kliniğe yatışı yapılarak ilgili klinik sorumlusu veya sorumlu uzman tabibe bilgi verilmelidir. Yatışına karar verilen klinikte boş yatak bulunmaması hâlinde boş yatak bulunan uygun kliniklerden birisine yatırılarak hastanın takibi, bakım ve tedavisi ilgili olduğu klinik tarafından yapılmalıdır. Acil servisten kliniklere yatış için bekleyen acil hastalara yatış önceliği verilmelidir. Hastane bilgi sistemi tarafından elektif hastaların yatırılmasının engellenmesi için; hastane bazında mevcut olan her branş için yakın ve diğer branş listesi başhekimliklerce oluşturulmalı, liste SBYS’ye yüklenmelidir. Bu liste çerçevesinde hasta yatışının SBYS tarafından en uzun süre boş kalan yakın branş yatağından başlamak üzere otomatik olarak gerçekleştirilmesi yolu kullanılmalıdır. Acil serviste yatış bekleyen hasta var iken mücbir durumlarda mevcut engel işleminin sadece başhekim ve/veya acil klinik idari sorumlusu tarafından geçici olarak ve sadece istisnai durum için nedeni belirtilerek kaldırılabilmesi; blokajın başhekim ve/veya acil klinik idari sorumlusu tarafından geçici olarak kaldırılması durumunda istisnai durum haricinde ilgili birimlerde diğer vakalar için yatış işlemi yapılamaması amacıyla gerekli tedbirlerin alınması önemlidir.

SORU: Hastaların müşahede odasında kalış süreleri takip ediliyor mu? (2. ve 3. seviye acil servislerde değerlendirilecektir.)

SIRA :36 BÖLÜM ADI : ACİL SERVİS BÖLÜM SIRA NO : 9

DEĞERLENDİRİLECEK UNSURLAR: 1.AS.9.1. Hastanın acil servise başvuru zamanı, muayene zamanı, müşahedeye giriş zamanı, müşahededen çıkış zamanı SBYS tarafından ayrı ayrı kayıt altına alınmalıdır. 80 1.AS.9.2.Hastanın müşahede odasına giriş ve çıkış zamanı anlık olarak SBYS’de kayıt altına alınmalıdır. 1.AS.9.3. Hastaların müşahede odasında ortalama kalış süresi yönetim tarafından SBYS’de oluşturulacak “Yönetici Takip Ekranı” ile takip edilmelidir. 1.AS.9.4. Acil servis müşahade alanlarında 24 saatten uzun süre takip edilen hasta sayısı hergün 15:00-16:00 saatleri arasında acil servis sorumlu hekimi ile acil servisten sorumlu başhekim yardımcısına SMS ile bildirilmelidir. AÇIKLAMA: Gözlemci tarafından acil servise başvuran hastaların SBYS’de acil servise başvuru zamanı, muayene zamanı, müşahadeye giriş zamanı ve müşahadeden çıkış zamanının ayrı ayrı SBYS tarafından kayıt altına alınabildiği değerlendirilmelidir. Her bir hasta için müşahadeden çıkış zamanı; a) müşahededen yataklı servise yatışının yapıldığı zaman, b) acil servisten taburcu edildiği zaman c) müşahede sırasında exitus olan hastalar için exitus kabul edildiği zaman olarak kabul edilir. Örneğin; Saat 08:00 de acil servise başvuran hasta, saat 08:05 de muayene olmuş ve saat 08:15 de müşahade odasına alınmış ve saat 14:15 de yataklı servise yatışı verilmiş ise: ü Acil servise başvuru zamanı: 08:00 ü Muayene zamanı: 08:05 ü Müşahedeye giriş zamanı: 08:15 ü Müşahededen çıkış zamanı: 14:15 olarak ayrı ayrı SBYS’ de belirtilip belirtilmediği gözlemci tarafından değerlendirilmelidir. Bu kayıtlar her hastanın müşahadeye girişi sırasında ve çıkışı sırasında anlık olarak yapılmalıdır. Müşahedeye giriş ve çıkış kayıtlarının sonradan yapıldığı gözlemci tarafından tespit edilirse bu unsur olumsuz değerlendirilir. Müsahade kalış süresinin hesaplanması: Her hasta için SBYS üzerinden hastanın müşahade odasında kalış süreleri ölçülmeli ve toplam ölçülen müşahade odasında kalış sürelerinin toplam müşahadede kalan hasta sayısına oranı ortalama kalış süresi olarak alınmalıdır. Örnek Ocak ayı müşahade odasında ortalama kalış süresinin hesaplanması: 1.hasta müşahade kalış süresi: 6 saat 2.hasta müşahade kalış süresi: 5 saat 3.hasta müşahade kalış süresi: 8 saat 4.hasta müşahade kalış süresi: 2 saat ……… ……… ……… 100. hasta müşahade kalış süresi: 1 saat 81 Toplam müşahade kalış süresi: 300 saat Ocak ayı ortalama müşahade odasında kalış süresi=300/100= 3 saat (180 dakika) Süreler aylık olarak aşağıdaki tabloya uygun şekilde oluşturulacak “Yönetici Takip Ekranı” ile takip edilmelidir. Analiz sonuçları yönetim tarafından değerlendirilmeli ve müşahade odasında ortalama kalış süresini azaltmak için gereken önlemler alınmalıdır.

Kamu Özel Ortaklığı ile hizmet veren hastanelerde, müşahade alanları sarı ve kırmızı alan içerisinde de ayrı ayrı tanımlanmış ise bu alanlara yönelik Müşahade Odasında Ortalama Kalış Süreleri her alan için ayrı ölçülmelidir. Acil servis müşahade alanlarında 24 saatten uzun süre takip edilen hasta sayısı hergün 15:00- 16:00 saatleri arasında acil servis sorumlu hekimi ile acil servisten sorumlu başhekim yardımcısına SMS ile bildirilmelidir. Acil servis müşahade odasına girişinden itibaren 24 saatten uzun süre takip edilen hasta sayıları, SBYS tarafından otomatik olarak hesaplanarak acil servis sorumlu hekimi ile acil servisten sorumlu başhekim yardımcısına SMS ile günlük olarak gönderilmelidir. SBYS tarafından otomatik olarak hesaplama yapılamayan sağlık tesislerinde, nöbetçi sorumlu acil hekimi tarafından, müşahade alanlarında 24 saatten uzun süre takip edilen hasta sayısı SBYS’ye manuel olarak girişi yapılarak, acil servis sorumlu hekimi ile acil servisten sorumlu başhekim yardımcısına SMS gönderilmelidir. Gözlemciler tarafından; ü Acil servise başvuran hastaların SBYS’de “Başvuru Zamanı”, “Muayene Zamanı”, “Müşahadeye Giriş Zamanı” ve “Müşahadeden Çıkış Zamanı”nın ayrı ayrı olarak SBYS’de kayıt altına alınıp alınmadığı, ü Her hastanın “müşahadeye giriş zamanı” ile “müşahededen çıkış zamanı” na ait kayıtların SBYS’ye anlık olarak yapılıp yapılmadığı, ü “Müşahede Odasında Ortalama Kalış Süresinin” nin SBYS’de oluşturulacak “Yönetici Takip Ekranı” ile takip edilip edilmediği, ü Yönetici Takip Ekranı içeriğindeki sayısal verilerin anlamlı olup olmadığı, Yukarıdaki koşullar sağlanmıyor ise gözlemciler tarafından olumsuz değerlendirilmelidir.

SORU: Acil serviste hastanın takip ve tedavisinde kullanılan dokümanlar uygun şekilde kullanılarak muhafaza ediliyor mu?

SIRA : 37 BÖLÜM ADI : ACİL SERVİS BÖLÜM SIRA NO : 10

DEĞERLENDİRİLECEK UNSURLAR: 1.AS.10.1. Acil serviste hasta gözlem ve takip formları kullanılmalı ve takip formları, fiziki ya da elektronik (SBYS) olarak arşivlenmelidir. 1.AS.10.2. Acil serviste hastalara kullanılan ilaç, malzeme ve hizmetler vb. eksiksiz şekilde SBYS’ye girişi yapılmalıdır. AÇIKLAMA: Acil serviste hasta takip ve gözlem formu kullanılmalıdır. Bu formda hastanın adı soyadı, şikâyet ve hikâyesi, fizik muayene bulguları, ön tanı, istenen tetkikler, yapılan tıbbi girişimsel işlemler, hekim tedavi planı, hekim imza ve kaşesi, hemşire izlem kayıtları ve imzası, müşahede odasına alınış ve çıkış saati bilgilerini içermelidir. Geçmişe dönük gözlem formları istenerek bu formların ne şekilde arşivlendiği sorgulanmalıdır. Gözlemci tarafından, acil servis müşahade odasında yatmakta olan randomize seçilmiş hastaların orderında bulunan ilaç, malzeme ve yapılan işlemlerin SBYS’ ye girişinin yapılıp yapılmadığı kontrol edilmelidir.

SORU: Acil servisten istenen, uzman hekim konsültasyon gerçekleştirme süresi ölçülüyor mu?

SIRA : 38 BÖLÜM ADI : ACİL SERVİS BÖLÜM SIRA NO : 11

DEĞERLENDİRİLECEK UNSURLAR: 1.AS.11.1. Acil serviste konsültasyonun istem zamanı ve konsültasyonun gerçekleşme zamanı SBYS’de kayıt altına alınarak "Uzman Hekim Konsültasyon Gerçekleştirme Süreleri Yönetici Takip Ekranı" ile takip edilmelidir. 1.AS.11.2. Acil serviste konsültasyona çağrılan uzman hekime SMS vb. yöntemler ile bilgilendirme mesajı gönderilmelidir. 83 AÇIKLAMA: Konsültasyonun istendiği ve konsültasyonun gerçekleştiği zaman SBYS tarafından kayıt altına alınmalıdır. Gözlemci tarafından acil servise konsültasyon için çağrılan uzman hekimin çağrı zamanı ve uzman hekimin acil serviste konsültasyonun gerçekleştiği zamanın kayıt altına alınıp alınmadığı gözlenmelidir. Konsültasyon istenen her bir hasta için konsültasyonun gerçekleşme süresi SBYS üzerinden ölçülebilmeli, en az aşağıda verilen “Acil Servis Konsültasyon Gerçekleşme Süresi Takip Tablosu”nda yer alan bilgileri içerecek şekilde “Yönetici Takip Ekranı” oluşturularak, aylık dakika olarak takip edilmelidir. Aşağıdaki tabloda belirtildiği şekilde her bir uzman hekim için mesai içi ve mesai dışı ortalama konsültasyon gerçekleşme zamanı konsültasyonların gerçekleşme sürelerinin ortalaması alınarak ölçülmelidir. Eğitim ve Araştırma Hastanelerinde ölçümler branş bazlı, diğer hastanelerde ise branş ve hekim bazlı yapılmalıdır.

Acil serviste konsültasyona çağrılan uzman hekime SMS vb. yöntemler ile bilgilendirme mesajı gönderilmelidir. Örnek; “Sayın Dr. ……………, 3. Acil polikliniğinden ……………. (işlem no: 14082015) adlı hasta için SARI ALAN konsültasyon talebi vardır, tarafınızdan ivedilikle değerlendirilmesi ve sistem üzerinde sonuçlandırılması rica olunur. ………. HASTANESİ ACİL SERVİS” Gözlemciler tarafından; ü SBYS’de “Acil Servis Konsültasyon Gerçekleşme Süresi Yönetici Takip Ekranı”nın en az yukarıdaki bilgileri içerecek şekilde oluşturulup oluşturulmadığı, ü Yönetici Takip Ekranı içeriğindeki sayısal verilerin anlamlı olup olmadığı, ü Acil serviste konsültasyona çağrılan uzman hekime SMS vb. yöntemler ile bilgilendirme mesajının gönderilip gönderilmediği kontrol edilmelidir. Yukarıdaki koşullar sağlanmıyor ise gözlemciler tarafından olumsuz değerlendirilmelidir.

SORU: Acil serviste istenen tetkiklerin sonuç verme süreleri ölçülüyor mu?

SIRA : 39 BÖLÜM ADI : ACİL SERVİS BÖLÜM SIRA NO : 12

DEĞERLENDİRİLECEK UNSURLAR: 1.AS.12.1. Acil serviste istenen tetkiklerin (Hemogram, Biyokimya, TİT, kardiyak enzimler, USG, BT, direkt grafi vb.) sonuç verme süreleri, SBYS’de oluşturulacak “Yönetici Takip Ekranı” ile takip edilmelidir. 1.AS.12.2. Acil servisten istenen laboratuvar testlerinin sonuçlarının çıkmış olduğu bilgisi bekleme alanında bulunan ekrandan hastaya bildirilmelidir. 86 AÇIKLAMA: Acil serviste en sık istenen tetkiklerin sonuç verme süreleri ölçülmeli, en az aşağıda verilen “Acil Servis Tetkik Sonuç Verme Süresi Takip Tablosu”nda yer alan bilgileri içerecek şekilde “Yönetici Takip Ekranı” oluşturularak aylık olarak takip edilmelidir. Tetkik sonuç verme sürelerinin ölçülebilmesi için aşağıda belirtilen zamanların SBYS’de tanımlı olması gerekmektedir. Tetkik Zaman Aralıkları; - Hemogram, Glukoz, Na, K, Cl, BUN Kreatinin, Amilaz, SGOT, SGPT, Direkt-İndirekt Bilirubin, TİT,CK-MB, Troponin-I, Troponin-T, Myoglobin vb. gibi tetkikler için; tetkikin istem zamanı ile tetkik sonucunun onaylandığı zaman arasındaki süre, - USG, BT için; tetkikin istem zamanı ile raporunun onaylandığı zaman arasındaki süre, - Direkt grafi için, istem zamanı ile direkt grafi çekilme zamanı arasındaki süredir. Örnek hemogram sonuç verme süresi hesaplama; En az ayda bir defa acil serviste herhangi bir günde hemogram istemi yapılanlardan sıralı olarak geriye doğru seçilen 100 hasta sistemden çekilerek ortalaması alınmalıdır (birbirini takip eden 100 hemogram işleminin sistemden sonucun onaylandığı zaman ve istem zamanı farkı dakika olarak hesaplanmalı, en düşük ve en yüksek %10 rakam iptal edilerek kalan %80’in ortalaması alınmalıdır). Yukarıda belirtilen her bir tetkik için bu hesaplamalar yapılmalı ve aşağıda belirtilen tablodaki gibi aylık olarak sonuç verme süreleri takip edilmelidir. Sağlık tesisi tarafından asgari olarak tabloda belirtilen tetkiklerin ölçümü yapılmalı, yönetim gerek gördüğünde diğer tetkiklerin de ortalama sonuç verme süresini ölçebilir.

Acil servisten istenen laboratuvar testlerinin sonuçlarının çıkmış olduğu bilgisi bekleme alanında bulunan SBYS ile entegre çalışan hasta bilgilendirme ekranından aşağıda belirtildiği veya benzer şekilde bildirilmelidir. HASTA ADI TETKİK SONUCU …………….. Sonucunuz çıkmıştır. …………….. Tetkikiniz halen çalışılmaktadır. Gözlemciler tarafından; ü SBYS’de “Acil Servis Tetkik Sonuç Verme Süresi Yönetici Takip Ekranı”nın en az yukarıdaki bilgileri içerecek şekilde oluşturulup oluşturulmadığı, ü Tetkik sonuç verme süre ölçümünün yukarıdaki örneğe uygun olarak yapılıp yapılmadığı, ü Yönetici Takip Ekranı içeriğindeki sayısal verilerin anlamlı ve hastanedeki uygulamalar ile uyumlu olup olmadığı, ü Tetkik sonucu ile ilgili bekleme alanında bulunan hasta bilgilendirme ekranından bilgilendirme yapılıp yapılmadığını değerlendirmelidir. Yukarıdaki koşullar sağlanmıyor ise gözlemciler tarafından olumsuz değerlendirilmelidir.

Kaynak: https://www.researchgate.net/publication/331231642_Hastane_Verimlilik_Yerinde_Degerlendirme_Rehberi

https://www.researchgate.net/publication/343304681_ACIL_TIP_KLINIGIACIL_SERVIS_SORUNLARI_VE_BAZI_COZUM_ONERILERI