TIP ve DİĞER SAĞLIK BİLİMLERİNDE SORU HAZIRLAMA TEKNİKLERİ VE SÜREÇLERİ
TIP VE DİĞER SAĞLIK BİLİMLERİNDE SORU HAZIRLARKEN ve CEVAPLARKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
1. Öncelikle sınav, soru sayısı, alt branşlara göre soru dağılımı ve soru tipleri planlanmalıdır.
2. Sınav süresi planlanmalı, yeterli süre verilmelidir. Seçilen soru tipleri bir soruya ayrılan ortalama süre içinde okunabilir, düşünülebilir ve çözülebilir olmalıdır.
3. Soruların sıralaması her branş için kendi içinde ana kitaplara paralel bir sıra takip etmelidir. Örnek PATOLOJİ: Genel Patoloji, Çevresel Patoloji ve Beslenme, İmmünopatoloji, Genetik, Neoplazi, Enfeksiyon Hastalıkları, Kalp ve Damar Hastalıkları, Solunum Sistemi, Hematopoetik Sistem, Gastro İntestinal Sistem, Pankreas ve Hepatobilier Sistem, Endokrin Sistem, Üriner Sistem, Erkek Genital Sistemi, Kadın Genital Sistemi ve Meme, Baş ve Boyun Patolojileri, Sinir Sistemi, Kas-İskelet ve Yumuşak Doku, Deri Hastalıkları. Şeklinde olmalıdır.
(Yanlış Örnek sıralamaları: PATOLOJİ için Deri, Endokrin, Kadın Genital Sistemi ve Meme, Genel Patoloji, solunum, sinir, GİS vd. Deri, Endokrin, Kadın Genital Sistemi ve Meme, GİS, Genel Patoloji, TEKRAR GİS, TEKRAR ENDOKRİN )
4. Soru sayısı, hangi alt başlıktan kaç soru olacağı planlanmalı ve alt başlıklardaki soru dağılımı dengeli olmalıdır.
Doğru örnek: patolojiden 10 soru varsa Genel Patoloji, Çevresel Patoloji ve Beslenme, İmmünopatoloji, Genetik, Neoplazi, Enfeksiyon Hastalıkları, Kalp ve Damar Hastalıkları, Solunum Sistemi, Hematopoetik Sistem, Gastro İntestinal Sistem, Pankreas ve Hepatobilier Sistem, Endokrin Sistem, Üriner Sistem, Erkek Genital Sistemi, Kadın Genital Sistemi ve Meme, Baş ve Boyun Patolojileri, Sinir Sistemi, Kas-İskelet ve Yumuşak Doku, Deri Hastalıkları. Bu alt başlıklardan birer tane olabilir.
Yanlış örnek: patolojiden 10 soru varsa 5 genel patoloji, 5 deri hastalıklarından sormak veya patolojide en önemli, geniş yer tutan konulardan olan örneğin Gastro İntestinal Sistem’den hiç soru sormamak
* diğer branşlar aşağıdadır.
5. Soru türleri uygun dağılımda olmalıdır.
* uygun sayıda “en çok”’ “en az” ve “ilk seçenek”’türü soru
* uygun sayıda vaka sorusu
* uygun sayıda eşleştirme sorusu
* uygun sayıda tanı –
* uygun sayıda laboratuvar
* uygun sayıda tedavi
* uygun sayıda komplikasyon
* uygun sayıda endikasyon
* uygun sayıda kriter… sorusu olmalıdır.
Yanlış örnek: 10 patoloji sorusunun 10’u da …. Aşağıdakilerden hangisi EN SIK …. ? türü olmamalıdır. Veya tüm sorular en olası tanı aşağıdakilerden hangisidir? şeklinde olmamalıdır.
6. Sınavdaki sorular değişik kültür ve bilgi düzeyindeki adaya hitap edeceğinden: yoruma veya yanlış anlamalara meydan vermeyecek kadar şekilde açık ve net olmalıdır. Sorudan herkes aynı anlamı çıkarmalıdır.
7. Çıkması beklenen soruları sormak amaçlanmalıdır. Farklı olmak adına çıkması ihtimali çok aşırı düşük olan sorular genel sınavlarda kullanılmamalıdır.
8. Soru cümlesindeki her veri, doğru cevaba gidiş için anlamlı ve kullanılabilir olmalıdır. Kullanılmayacak bilgi içermemelidir.
9. Soruların zorluk dereceleri 1’den 5’e kadar derecelenmeli ve her zorluk derecesinden % 20 soru olacak şekilde hazırlanmalıdır, veya 1 ve 5 zorluk dereceli sorular yani en kolay ve en zor biraz daha az olabilir.
10. Soru cümlesinde; günlük pratikteki konuşma dili ve kısaltmalar olmamalı, akademik ve resmi dil kullanılmalıdır. Örneğin:
“Tbc” yerine “Tüberküloz”
“Trans.” yerine “Transplantasyon”
“Tanısı nedir?” yerine “Bu hastada en olası tanı aşağıdakilerden hangisidir?”
“Dalağı büyük” yerine “Splenomegali”
“Yapmaz?” yerine “yapma ihtimali en düşüktür?” gibi
11. Hastalık isimleri ve mikroorganizma isimleri ile tıbbi terimler kurallara uygun, açık ve doğru şekilde yazılmalıdır.
12. Soru metninde vurgusu önemli olan kelimelerin, yapılmaz, değildir gibi negatif kelimelerin altı çizilir ( “kesinlikle”, “kontrendike” “ilk ”, “acil olarak” “en olasıdır?”, “görülmez”, “en az önemlidir?”, “öncelikle” , “kesin tanı , “ yoktur”, “beklenmez” “yapılmaz”, “yer almaz” “değildir?”
13. Soru bilgi, beceri ve dikkati ölçmeli ancak sınava giren adayı kandırma, yanıltma, çaktırma mantığı taşımamalıdır.
14. Seçeneklerin tümü soruyla aynı konudan olmalıdır. Örneğin glikojen depo hastalığının hangisi olduğunu soran bir sorunun tüm seçenekleri depo hastalıklarından seçilmelidir, örneğin bu soruda osteomyelit diye alakasız bir yanlış seçenek olmamalı, yanlış seçenekler de depo hastalığı olmalıdır.
15. Seçenekler net olmalı, kısaltma olmamalı, seçeneklerde “hepsi”, “hiçbiri”, “a+b” gibi seçenekler olmamalıdır.
16. Tek doğru cevap olması kontrol edilmelidir.
17. Yanlış seçenekler arasında soruda verilen bilgi parçacıklarının bir kısmı ile uyumlu olabilecek bir de güçlü baş çeldirici seçenek olmalıdır.
18. Doğru cevap dağılımları, A, B, C, D, E seçenekleri arasında mümkün olduğunca eşit olmalıdır.
19. Soruların ilgili branşın en son baskı referans textbookundan tartışmasız referansı olmalı, makale bilgileri soruda ve referansta kullanılmamalıdır.
20. Soruların mutlaka bilimsel içerik, dil bilgisi, soru tekniklerine uygunluk açısından kontrolü yapılmalı başka bir göz tarafından da değerlendirilmelidir.
21.
VAKA SORULARI tek soru şeklinde veya aynı soru metnini kullanan birden fazla soru şeklinde düzenlenebilir.
Sırayla yaş, cinsiyet, meslek, özgeçmiş, soy geçmiş, şikayet, öykü, fizik muayene ve laboratuvar bulguları verilir. Soru metni ve seçeneklerde kısaltma ya da İngilizce kelime kullanılmaz. Metinde geçen parametre ile alakalı birimler yazılır.
Beş yıldır astım tanısıyla izlenen 38 yaşındaki kadın hasta, nefes darlığında artma, koyu mukoid balgam içinde kahverengi partiküller olması nedeniyle başvuruyor. Çekilen akciğer grafisinde her iki akciğer üst zonlarında halka şeklinde infiltrasyonlar görülüyor. Periferik yaymada % 15 eozinofil saptanıyor ve serum IgE düzeyi yüksek olarak bulunuyor.
Bu hasta için en olası tanı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kronik eozinofilik pnömoni
B) Allerjik bronkopulmoner aspergillozis
C) Akut eozinofilik pnömoni
D) Ağır astım atağı ve mukoid tıkaçlar
E) Churg-Strauss sendromu
- Tanı, tetkik, tedavi ve yaklaşım soruları yaklaşık olarak orantılı dağıtılır:
VAKA SORULARI:
Dahiliye, Pediatri, Cerrahi, Kadın-doğum ve daha az oranda küçük stajlar branşlarında olmak üzere tüm alanlarda hazırlanabilir.
ÖRNEKLERLE SORU CÜMLELERİ
SORU metni Sırayla yaş, cinsiyet, meslek, özgeçmiş, soygeçmiş, şikayet, öykü, fizik muayene ve laboratuvar bulguları verildikten sonra,
Bu hasta için en olası tanı aşağıdakilerden hangisidir?
Bu hastada tanı için öncelikle yapılması gereken işlem hangisidir?
Bu hastada ilk yapılması gereken tetkik aşağıdakilerden hangisidir?
Bu hastada kesin tanı için aşağıdakilerden hangisinin yapılması en uygundur
Bu duruma yol açması en olası etken aşağıdakilerden hangisidir?
Bu hastada tanı için aşağıdakilerden hangisinin yapılması uygun değildir?
Bu hastada tanı için aşağıdakilerden hangisinin yapılması en az gereklidir?
Bu hastanın ayırıcı tanısında aşağıdakilerden hangisi en az düşünülmelidir?
Bu hastaya yaklaşımda bu aşamada en uygun adım aşağıdakilerden hangisidir?
Bu hastada tanıyı doğrulamak için yapılması gereken test aşağıdakilerden hangisidir?
Bu hastada akut kalp yetmezliğinin en olası nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Bu hastanın tedavisinde öncelikle aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?
Bu hastada tedavi için ilk tercih edilmesi gereken ilaç aşağıdakilerden hangisidir?
Bu hastada tedavisinde kontrendike olan ilaç aşağıdakilerden hangisidir?
Bu hastanın tedavisinde aşağıdakilerden hangisine dikkat edilmelidir?
Bu hastaya aşağıdaki ilaçlardan hangisinin verilmesi uygun değildir?
Bu hastaya uygulanacak tedavi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
-taslak çalışma- yazım devam etmektedir
….. riski en düşüktür?
……….. olasılığı en düşüktür?/ en yüksektir
…… durumunda aşağıdaki antibiyotiklerden hangisinin kullanımı uygun değildir? Kontrendikedir?
… hastaya hangi işlemin yapılması kontrendikedir?
… tablosuna neden olan bakteri hangisidir?
… tablosuna neden olan bakterinin oluşturduğu hastalığın tedavisinde hangi antibiyotik kullanılır/ ilk tercihtir?
… tablosuna neden olan ilaç hangisidir?
…. olan hastada radyolojik olarak hangisinin görülür?
…. olan hastada radyolojik olarak hangisinin görülmesi tanı koydurucudur?
… olan hastada idrarda hangisinin atılımı artar? İdrarda hangisi artar?
… olan hastada plazmada hangisi artar? Veya plazmada …nın arttığı hastalık hangisidir?
… olan hastada plazmada hangi bulgu görülür? Veya plazmada …bulgunun görüldüğü hastalık hangisidir?
… hastalığının ….(cilt, gözdibi vd) Belirtisi hangisidir? Gözdibinde, ciltte vd’nde … bulgusu görülen hastalık hangisidir?
.. yaşındaki bay/bayan/çocuk + …… muayene bulgusu + …… lab bulgusu olan hastada en olası tanı aşağıdakilerden hangisidir?
.. yaşındaki bay/bayan/çocuk + …… muayene bulgusu + …… lab bulgusu olan hastada ilk hangi tetkik istenir?
.. yaşındaki bay/bayan/çocuk + …… muayene bulgusu + …… lab bulgusu olan hastada tedavide ilk seçenek ilaç hangisidir?
… hastalığında en az görülen bulgu hangisidir?
.. hastalığında tanı için ilk olarak test istenir?
… hastalığında hangi test en diagnostik sonuç verir?
….. için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? / doğrudur?
…. Olan hastada tedavide hangi ilacı kullanırsınız?
… hastada tanıyı kesinleştirmek/ doğrulamak için hangi testi istersiniz?
..hastada tanı koymak için öncelikle hangi testi istersiniz?
…hastada ….. testi ne zaman yapılmalıdır?
… ile .. ayırıcı tanısında en önemli bulgu/test hangisidir?
Hangisinde …. Görülmez?/görülür
… yapan madde hangisidir?
Hangisinde ….. değeri yükselir/yükselmez?
….. hangisinde daha sık görülür?
Hangisi …. nın major bulgularından biridir/biri değildir?
…. nın akciğer grafisinde hangi bulgu görülür? Tipiktir?
… hasta için aşağıdaki tetkiklerden hangisi tanıya en az / en fazla yardımcıdır?
…. nin tanısı için ne yapılır?
Hangisinde …… gelişir/gelişmez?
Bronkoskopi/kolonoskopi endikasyonları/ kontrendikasyonları ?
Parasentez/torasentez endikasyonları/ kontrendikasyonları?
… tedavisinde ilk tercih edilmesi gereken ilaç hangisidir?
Hangisi …. krizine neden olur/olmaz?
Hangisi… alt tipinde görülür/görülmez?
… mikroorganizmasının ilk yerleştiği odak hangisidir?
…olasılığı diğerlerine göre daha yüksektir/daah düşüktür?
… hangi besiyerinde ürer?
Besiyerinde hangi belirtiyi oluşturur? Besiyerinde … belirtisi oluşturan hangisidir?
Grafide … görüntüsü hangisinin özelliğidir?
… hastada veya hastalığında laboratuarda ilk yükselen/en erken yükselen …. hangisidir?
. … hastada veya hastalığında laboratuarda en geç yükselen / en geç düzelen …. hangisidir?
Tedavisinde hangisi en uygundur?
….. ekg verilmiş….. aşağıdaki elektrolit bozukluklarından hangisi düşünülmelidir?
….. ekg verilmiş….. aşağıdaki ritm bozukluklarından hangisi düşünülmelidir?
EKG kalp hızı nedir?
Kalp sesi dinleme bulguları ?
Hangi dinleme bulgusu hangi hastalıkta görülür?
Katater uygulama endikasyonları/kontrendikasyonları?
Sonda uygulama endikasyonları/kontrendikasyonları?
Kardiyolojide nükleer tıp tetkikleri?
Siyanozda görülen / görülmeyen bulgular?
Perikardiyal efüzyon soruları?
Dijital endikasyon/ kontrendikasyon bulguları?
Dijital intoksikasyon bulguları?
… major bulgularından biridir?/değildir?
… olan hastada etken olarak hangi mikroorganizma düşünülmelidir?
… nın fizik muayene bulgularından biri değildir?
… ya en sık neden olan hastalık hangisidir?
… hastalığı en sık hangisine neden olur?
(plevra/tükrük/idrar/safra vd )sıvıların özelliklerinden olan biridir? Değildir?
Hastaneye …. İle başvuran hastaya hangisi verilmemelidir?
…. Hangisi kullanılır/ kullanılmaz?
….. yı uzatan /kısaltan faktörler/ilaçlardan olan / olmayan hangisidir?
Hangisi … riskini artırır?
Hangisinde profilaksi gereklidir?
…. Profilaksisinde ne kullanılır?
Aşı endikasyonları? Endikasyonlarından olmayan hangisidir?
Aşı kontrendikasyonları nelerdir? Kontrendikasyonlarından olmayan hangisidir?
Eklampsi/preekalmpsi bulgularından olan/ olmayan hangisidir?
…olan bir hastada öncelikle aşağıdakilerden hangisi düşünülmelidir?
Hangisi …. Hastalığı/durumunda duyulan oskültasyon bulgusudur?
Aşağıdakilerden hangisi en sık görülen ….. dır?
….. aşağıdakilerden hangisi için diagnostik/patognomik/ spesifik/ karakteristik bir bulgudur?
…. Yapan hastalık aşağıdakilerden hangisidir?
Hangisi ….. nın bir bulgusu değildir?
…. da en sık görülen komplikasyon hangisidir?
… hastalığında en doğru bilgiyi hangi test verir?
…. İşlemi hangi durumlarda yapılır?
Aşağıdakilerden hangisi ….nın bir komplikasyonu değildir?
…..nın radyolojik bulgularından biridir/değildir?
….. da en uygun tedavi/ yaklaşım hangisidir?
…da oluşan erkan dönem/ geç dönem bulgulardan biridir/değildir?
… da oluşan komplikasyonda hangi ilaç kullanılır?
Hangisi gebelerde endikedir?/ kontrendikedir?
… intoksikasyonu belirtisidir?
Hangisi….intoksikasyonunda ilk yapılacak işlemdir?
…… . Bu hastaya tanı koymak için öncelikle hangi testi istersiniz?
…nın acil tedavisinde ilk hangisi kulalnılır?/ kullanılmaz?
…… bulguları olan hastada en olası tanı aşağıdakilerden hangisidir?
….. olan hastaya öncelikle aşağıdaki işlemlerden hangisi yapılmalıdır?
..kraniyal sinirin fonkisyonu?
kranyal sinirler ve geçtiği kafa delikleri?
* Diğer branşlar soru sıralama alt başlıkları