Tıpta Uzmanlık Sınavı uygulamaya başlandığı 1987 yılından beri sadece seçme ve yerleştirme amacıyla kullanılmaktadır. Geçen yıllar içinde bu amacı sağlarken beraberinde bir çok olumsuz sonuç doğurmuştur: ezbercilik, spot bilgi ezberleme, uç ve aykırı bilgileri öğrenme ama en sık karşılaşılan toplumsal sağlık sorunlarını tanıyıp tedavi etmede sorunlar, fakültede öğrenilen bilginin değersizleşmesi vs vs… Bu sınavda oluşan veriler bile hiçbir şekilde eğitimde bir ölçme ve değerlendirme amaçlı olarak kullanılmamaktadır. ÖSYM tarafından yerleştirmeye ek olarak sadece fakültelerin temel ve klinik puan ortalamaları sıralamalı şekilde yayınlanmakta örneğin fakülte mezunlarının hangi dersten durumunun nasıl olduğunun analizi, soru bazlı eksikliklerin analizi bile yapılmamaktadır. Tabi ki işin bu kısımları ÖSYM’den beklenmemelidir, bu kısımlar YÖK Tıp Kökenli rektörler, Tıp Fakültesi Dekanları, Tıpta Uzmanlık Kurulu ve Fakültelerin Tıp Eğitimi Anabilim Dalları ve diğer kurumların görevidir.

Ülkemizin ihtiyacı olan sistem objektif torpilden bağımsız bir seçicilik sağlamanın yanında eğitimin kurumlar arası standardizasyonuna zemin hazırlama, öğrencileri ezberden uzaklaştırma, karar verme yeteneğini ölçme, toplumun temel sağlık ihtiyacını göz ardı etmeden sağlıkta güncel gelişmelerini bilmeye yönlendirme gibi amaçları da içermelidir. Tabi ki sistemin, eğitimin tüm sorunlarına tek bir sınav düzenlemesi ile çözüm bulmak mümkün değildir. Ancak değişimin bu kadar hızlı olduğu bir dönemde 1987’den beri değişmemiş bir sistemle daha ne kadar gidilebilir?

Uzm.Dr. Fatih BATI’dan ÖSYM’ye Öneri: TUS, Fakültede Okurken Yapılsın! önerisini oldukça makul ve mantıklı bulduğumu belirtmeliyim. TUS'la ilgili görüş ve eleştiriler maalesef yeterli oranda değil. Bu konu ÖSYM' nin hatalı soruları üzerinden "mafyatik kirli ilişkili dersane " düzeninin öncülüğünde manüple edilmekte ve konunun özü gözden kaçırılmakta, ortam enfekte edilmektedir. Meslek örgütlerinin bile TUS ‘la ilgili bir önerisi kamuoyunca bilinmemektedir. Dersane lise ve ortaokulda eğitimi zehirlemektedir. Dersane sistemi eğitim düzeni ve sınav sisteminin yanlışlarından beslenmektedir ve nasıl ortaöğretimde sadece TEOG ile bu sorunların bir kısmı düzelmiş ise TUS içinde böyle bir sistem değişikliğine başlamak gerekir.

Bu sistem değişikliği ile kurumların eğitim kapasitesinin akreditasyonu için ölçülebilir son veriler elde etmenin yanı sıra bir çok sınav stersinden kurtulma, stajların daha verimli geçmesi, okulda öğrenilen bilginin daha değerli hale gelmesi, günlük hayatta karşılaşılacak sorunlara hazırlık gibi bir çok süreç normalleşecektir.

Bu nedenle: "Tıpta Uzmanlık Sınavı iki aşamalı olmalıdır. Birinci aşama olan Temel Bilimler Sınavı’na 3.sınıf sonunda, ikinci aşama olan Klinik Bilimler Sınavı’na ise 5.sınıf sonunda girilmelidir. Bu sınavlara da tüm öğrenciler hangi sınıfta olursa olsun tekrar tekrar girebilmelidir. Her iki sınavdan alınan puanlar saklı kalarak barajı geçen kişilere mezunlar için uygulanan TUS’ta veya Mezuniyet sonrası kadrolar belirlenerek sınavsız tercih hakkı verilmelidir. Fakülte döneminde yapılan sınavlar öğrencilerin bilgileri daha taze iken, unutulmamışken bu sınavları geçmesini bir nebze olsun kolaylaştıracaktır. Ayrıca barajı geçen tıp öğrencisi 6.sınıftaki intörn eğitimi döneminde artık kafasında TUS olmayacak ve eğitimine çok daha önem verebilecek, bir yıl sonra alabileceği sorumluluğun çok daha fazlasıyla üstesinden gelebilecek ve kendini hekimliğe hazır hissedecektir. " görüşüne ek olarak

İki farklı format olabilir:

BİRİNCİ VE ŞUAN İÇİN TÜRKİYE'YE DAHA UYGUN OLAN FORMAT: (final haftasının hemen peşi sıra toplam 3 günü kapsayacak şekilde, her güne sabah bir öğleden sonra bir sınav formatında 100'er soruluk)

Üçüncü sınıf final haftasının hemen peşi sıra TUS ANATOMİ, TUS BİYOKİMYA, TUS MİKROBİYOLOJİ, TUS HİSTO-EMBİRİYOLOJİ- FİZYOLOJİ vd

TUS PATOLOJİ, TUS FARMAKOLOJİ,

Beşinci sınıf sonunda TUS DAHİLİYE, TUS CERRAHİ, TUS PEDİATRİ, TUS KADIN DOĞUM, TUS KÜÇÜK STAJLAR ve TUS GENEL YETENEK UYGULAMALARI toplam 3 günü kapsayacak şekilde, her güne sabah bir öğleden sonra bir sınav formatında yapılabilir.

İKİNCİ ve DAHA ZOR BİR FORMAT: Temel Bilimler Sınavının amacı USML Step 1 ve Klinik Bilimler Sınavının amacı USML Step 2 ve ve Step 3 kombinasyonunun amacıyla örtüşmeli olacak şekilde sınav formatı olabilir:

1- Temel Bilimler Sınavının amacı USML Step 1’in amacında olduğu gibi temel sağlık, hastalık ve tedavi mekanizmaları ile ilgili temel biyomedikal kavramları anlama ve uygulama düzeyini değerlendirmedir. Step 1, anatomi, embriyoloji, histoloji, fizyoloji, biyokimya, mikrobiyoloji, patoloji, farmakoloji, psikoloji, genetik, deontoloji vb. konuları içeren sorulardan oluşmalıdır. Ellişer soruluk 7 ayrı soru bloğundan, toplamda da 350 sorudan oluşan bu sınav için tanınan süre 8 saattir. Sekiz saatlik süreye toplam 1 saatlik molalar dâhildir. Her 50 soruluk blok için 1’er saatlik süreler tanınmaktadır. Cevapları kontrol etmek amaçlı geri dönüş sansınız sadece yapmakta olduğunuz soru bloğu için vardır. Sorular gruplanmış halde, belli konulardan peş peşe seklinde değil, farklı konulardan karışım seklindedir. Molalarınızı sadece bloklar arasında alabilirsiniz. Genel olarak direkt bilgi, fakat klinik bağlamda sorgulanır.

2- Klinik Bilimler Sınavının amacı USML Step 2 ve ve Step 3 kombinasyonunun amacıyla örtüşmelidir.

Step 2, hasta tedavisi için gerekli olan koruyucu ve önleyici tıp ile klinik tıp bilgisini anlama ve uygulama seviyesini değerlendirmeyi amaçlar. Step 2 soruları, iç hastalıkları, doğum ve kadın hastalıkları, çocuk hastalıkları, koruyucu tıp, psikiyatri, cerrahi ve diğer branşlar hakkındadır. Genellikle klinik vaka örneklerinden oluşur. Verilen örneklerde teşhis, hastalık mekanizmasının tanımlanması, tedavi ile ilgili bilgiyi ölçme amaçlı sorular sorulmalıdır.

50'er soruluk 7 ayrı soru bloğundan, toplamda da 350 sorudan oluşan bu sınav için tanınan süre, toplam 1 saatlik mola hakkı dahil, 8 saattir. Sınav kuralları Step 1 ile aynıdır. Bu stepte, soruların başındaki açıklamaların dikkatli okunması çok önemlidir, çünkü sorularda 3 farklı çoktan seçmeli format kullanılmaktadır. Klasik, 5 seçenekli test soruları haricinde, 26 seçeneğe kadar sorulabilen esleştirme soruları da mevcuttur. Bir başka farklı soru biçimi ise; birden fazla seçeneğin doğru olduğu ve bunların işaretlenmesinin beklenildiği soru formatıdır.

Step 3 ise hastalarla ilişkilerde bireysel sorumluluğa verilen önem ile ayaktan tedaviler ile ilgili bilgi düzeyini belirleme amaçlıdır. Sınav sırasında bir doktorun çalışması sırasında yapması gereken temel görevler ile ilgili sorular ve bir de bilgisayar destekli vaka simülasyonları yer almaktadır.

Sorular; o anda doktorun, sağlık merkezinde, doktor ofisinde, evinde, hastanede veya acil departmanında olduğu gibi, farklı farklı varsayımlar içerisinde sorulur ve o konuma göre cevap vermesi beklenir. Adayın, hangi tür sağlık merkezinde olduğu, pozisyonu ve olanakları ile şartlarının neler olduğu önceden, soru bloğunun başında adaya verilir. Sorularda anlatılan klinik durum, ayrıntılı olarak, şekil, şema ve laboratuar verileriyle de desteklenir. Her soru bloğunda sorulanlar kendi içinde birbiriyle ilişkilidir, aynı vakadan birçok farklı soru sorulur.

SINAVA KAÇ KEZ GİRİLEBİLİR?

En yüksek puanlar kullanılarak hesaplama yapılacak şekilde istediği sayıda girebilir.

SORULAR HANGİ TİPTE OLMALI?

Asla ve asla tüm sorular TUS dersane mafyasının maalesef kandırdıkları tabip odalarını da arkasına alarak savundukları gibi 5 seçenekli çoktan seçmeli olmak zorunda değildir. Diğer birçok objektif ölçüm yapabilen soru metodu bulunmaktadır.

SORULAR NEREDEN ÇIKMALI?

Sorular çekirdek eğitim müfredatında olan konulardan olmalıdır ve mutlaka cevabı o branştaki ilan edilmiş texbook'ta bulunmalıdır. Final çalışan öğrenci otomatikman sınava da çalışmış olacaktır. TUS sınavında mutlaka klinik ve laboratuar beceri uygulamaları soruları yer almalıdır.

PUANLAR NASIL HESAPLANMALI? YERLEŞTİRMEDE NEDEN AYRI PUAN TÜRÜ OLMALI?

GENEL PUAN Türü GP: TUS DAHİLİYE, TUS CERRAHİ, TUS KADIN DOĞUM, TUS PEDİATRİ, TUS KÜÇÜK STAJLAR puanı ortalaması toplamından oluşur. AİLE HEKİMLİĞİ ve ACİL TIP kadroları GP puan türü ile yerleştirme yapar.

GENEL CERRAHİ gurubu puan türü GCP: Klinik Bilimler Sınavında yer alan TUS GENEL CERRAHİ en değerli + TUS KADIN DOĞUM, TUS ANATOMİ ve TUS KÜÇÜK STAJLAR daha az değerli + DİĞERLERİ ise daha da az değerli şekilde bir katsayı ile çarpılarak bir puan elde edilir ve oluşan puan Genel Cerrahi, Ortopedi, KBB, Plastik Cerrahi, Göz hastalıkları, Üroloji vd. tercihlerinde kullanılır.

KADIN DOĞUM puan türü KP: Klinik Bilimler Sınavında yer alan TUS KADIN DOĞUM en değerli + TUS GENEL CERRAHİ, TUS ANATOMİ ve TUS KÜÇÜK STAJLAR daha az değerli + DİĞERLERİ ise daha da az değerli şekilde bir katsayı ile çarpılarak bir puan elde edilir ve oluşan puan KADIN DOĞUM tercihinde kullanılır.

DAHİLİ gurup puan türü DP: Klinik Bilimler Sınavında yer alan TUS DAHİLİYE en değerli + TUS PEDİATRİ ve TUS KÜÇÜK STAJLAR sorular daha az değerli + DİĞERLERİ ise daha da az değerli şekilde bir katsayı ile çarpılarak bir puan elde edilir ve oluşan puan Dahiliye, Kardiyoloji, FTR, Dermatoloji vd tercihlerde kullanılır.

PEDİATRİ puan türü PP: Klinik Bilimler Sınavında yer alan TUS PEDİATRİ en değerli + TUS DAHİLİYE ve TUS KÜÇÜK STAJLAR sorular daha az değerli + DİĞERLERİ ise daha da az değerli şekilde bir katsayı ile çarpılarak bir puan elde edilir ve oluşan puan Pediatri tercihinde kullanılır.

BİYOKİMYA puan türü BP: TUS BİYOKİMYA en değerli + TUS FİZYOLOJİ, TUS MİKROBİYOLOJİ, TUS DAHİLİYE VE TUS PEDİATRİ daha az değerli + DİĞERLERİ ise daha da az değerli şekilde bir katsayı ile çarpılarak bir puan elde edilir ve oluşan puan Biyokimya tercihinde kullanılır.

FARMAKOLOJİ puan türü FP: TUS FARMAKOLOJİ en değerli + TUS Fizyoloji, TUS Biyokimya ve TUS Dahiliye daha az değerli + DİĞERLERİ ise daha da az değerli şekilde bir katsayı ile çarpılarak bir puan elde edilir ve oluşan puan Farmakoloji tercihinde kullanılır.

ANATOMİ puan türü AP: TUS Anatomi ve TUS Embriyoloji ve Histoloji en değerli + TUS Fizyoloji, TUS Biyokimya ve TUS Farmakoloji ve TUS Patoloji daha az değerli puan + diğer branş soruları ise daha da az değerli şekilde bir katsayı ile çarpılarak bir puan elde edilir ve oluşan puan Anatomi, Histoloji ve Fizyoloji tercihinde kullanılır.

PUAN EŞİTLİĞİ DURUMUNDA NE YAPILABİLİR?

Yerleştirmede puan eşitliği durumunda GENEL YETENEK UYGULAMALARININ puanı , o da eşitse GENEL PUAN Türü GP tercih nedeni yapılacak derecede önemli hale gelmelidir

YANİ HER BRANŞ TERCİHİNDE PUAN OLUŞTURULURKEN O BRANŞIN SORULARI EN DEĞERLİ VE O ALANA YAKIN ALANLAR DA AZ DEĞERLİ PUANLANIR VE ALANLA DAHA AZ İLGİLİ BRANŞLAR DAHA AZ DEĞERDE OLUR. Sonuçta örneğin Genel cerrahiye GCP puan türü ile asistan alınırsa "genel cerrahi ve diğer cerrahi branşlarda" bilgi olarak daha donanımlı aday tercih edilmiş olur. GENEL CERRAHİ gurubu puan türü GCP: Klinik Bilimler Sınavında yer alan TUS GENEL CERRAHİ en değerli puan + TUS KADIN DOĞUM, TUS ANATOMİ ve TUS KÜÇÜK STAJLAR daha az değerli puan + DİĞERLERİ daha da az değerli şekilde çarpılarak bir değer elde edilir ve oluşan puan Genel Cerrahi, Ortopedi, KBB, Plastik Cerrahi, Göz hastalıkları, Üroloji vd. tercihlerinde kullanılabilir.

TERCİHLERDE TABAN PUAN KONUSU:

Bu sınavdan örneğin 45 veya belli bir puan alanlara denklik ve Türkiye’de doktorluk yapma yetkisi verilir demiştik. Bu puan tutturulduktan sonra artık yeni bir kriter olmadan açılan kontenjanlara sıralama ve yerleştirme yapılır. Devlet gerekli bulursa mecburi hizmete ek puan verebilir.

TERCİH SAYISI:

Üniversite veya Eğitim Araştırma ayrımına gerek olmadan toplamda 30 tercih yapılabilmelidir.

YERLEŞTİRME ve SIRALAMA MESELESİ:

Sınavda oluşan genel puan dışında LYS deki MF1 MF 2 MF 3 TM1 TM2 vd türü farklı puanlama da yapılmalıdır. Örneğin Genel Puan GP, Cerrahi Puanı CP, Dahili Bilimler DP, Kadın Doğum KP, Pediatri PP, Biyokimya BP, Farmakoloji FP puan kodu türü kod oluşabilir. Kurumlar kendi özel şartları gereği hangi puan türüyle kişi almak isteğini belirleyebilmelidir. Yerleştirmede biyokimya örneğinde isteyen kurumlar Biyokimya GP veya BP puan türünü veya her ikisini tercih edebilirler. Bu puanlama sistemi ile hem kişisel tercihler ve yönelimler daha değerli hale gelecek, hem de kurumlar alana daha duyarlı, gönüllü kişileri eğitime alacaktır.

GENEL PUAN Türü GP: Temel Bilimler Sınavı ve Klinik Bilimler Sınavı puanı ortalaması toplamından oluşur. AİLE HEKİMLİĞİ ve ACİL TIP kadroları GP puan türü ile yerleştirme yapar.

CERRAHİ gurubu puan türü CP: Klinik Bilimler Sınavında yer alan GENEL CERRAHİ en değerli puan + KADIN DOĞUM, ANATOMİ ve diğer cerrahi gurup sorular daha az değerli puan + diğer branş soruları daha da az değerli şekilde çarpılarak bir değer elde edilir ve oluşan puan Genel Cerrahi, Ortopedi, KBB, Plastik Cerrahi, Göz hastalıkları, Üroloji vd. tercihlerinde kullanılır.

KADIN DOĞUM puan türü KP: Klinik Bilimler Sınavında yer alan KADIN DOĞUM en değerli puan + GENEL CERRAHİ, ANATOMİ ve diğer cerrahi gurup sorular daha az değerli puan + Dahili branş soruları daha da az değerli şekilde çarpılarak bir değer elde edilir ve oluşan puan KADIN DOĞUM tercihinde kullanılır.

DAHİLİ gurup puan türü DP: Klinik Bilimler Sınavında yer alan DAHİLİYE en değerli puan + pediatri ve diğer dahili gurup sorular daha az değerli puan + Cerrahi branş soruları daha da az değerli şekilde çarpılarak bir değer elde edilir ve oluşan puan Dahiliye, Kardiyoloji, FTR, Dermatoloji vd tercihlerde kullanılır.

PEDİATRİ puan türü PP: Klinik Bilimler Sınavında yer alan PEDİATRİ en değerli puan + DAHİLİYE ve diğer dahili gurup sorular daha az değerli puan + Cerrahi branş soruları daha da az değerli şekilde çarpılarak bir değer elde edilir ve oluşan puan Pediatri tercihinde kullanılır.

BİYOKİMYA puan türü BP: Temel Bilimler Sınavında yer alan Biyokimya en değerli puan + Mikrobiyoloji Fizyoloji ve Dahiliye daha az değerli puan + diğer branş soruları daha da az değerli şekilde çarpılarak bir değer elde edilir ve oluşan puan Biyokimya tercihinde kullanılır.

FARMAKOLOJİ puan türü FP: Temel Bilimler Sınavında yer alan FARMAKOLOJİ en değerli puan + Fizyoloji, Biyokimya ve dahiliye daha az değerli puan + diğer branş soruları daha da az değerli şekilde çarpılarak bir değer elde edilir ve oluşan puan Farmakoloji tercihinde kullanılır.

ANATOMİ puan türü AP: Temel Bilimler Sınavında yer alan Anatomi, Embriyoloji ve Histoloji en değerli puan + Fizyoloji, Biyokimya ve Farmakoloji ve Patoloji daha az değerli puan + diğer branş soruları daha da az değerli şekilde çarpılarak bir değer elde edilir ve oluşan puan Anatomi, Histoloji ve Fizyoloji tercihinde kullanılır.

EK YERLEŞTİRME:

Normal dönemdeki yerleştirme sonunda adayların tercih etmemesi, adayların yerleştirilmesine rağmen durumlarının atanmaya uygun olmaması veya yerleştirilmesi yapılan adayların başvuru süresi içinde başvurmaması nedeniyle boş kalan kontenjanlara baz puanı aşmaları koşuluyla en yüksek puanlı aday yerleşebilir.

FAKÜLTELERİN BAŞARI DURUMU İLANI:

Her sınav sonrası kazanan ve yerleşen konusundan bağımsız bir veri olarak TUS ANATOMİ, TUS BİYOKİMYA, TUS MİKROBİYOLOJİ, TUS HİSTO-EMBİRİYOLOJİ- FİZYOLOJİ, TUS PATOLOJİ, TUS FARMAKOLOJİ,TUS DAHİLİYE, TUS CERRAHİ, TUS PEDİATRİ, TUS KADIN DOĞUM, TUS KÜÇÜK STAJLAR ve TUS GENEL YETENEK UYGULAMALARI sınavında o fakülte öğrencilerinin giren sayısı ve aldığı puanlar sıralı şekilde yayınlanmalıdır. Bu bilgiyi yayınlayarak kurum genel durumu yanısıra her branştaki durumunu görecek ona göre tedbirini alacaktır. Örneğin bir fakülte genel olarak 5-10. sıra arasında ancak ANATOMİ de 40. sırada ise o anabilim dalı, o fakülte ve o üniversite bu durumu görmemezlikten gelemeyecektir. Bu sıralamayı yayınlamanın anabilim dalı, fakülte ve üniversite nezninde oluşturacağı rekabet nedeniyle ve kimse daha altta veya kurumunun ortalamasının daha altında olmak istemeyeceği için tu tabloyu düzeltmeye çalışacağı bununda eğitim kalitesine yansıyacağı açıktır. ÖSYM'nin şu an yayınladığı fakülte başarı sıralaması istatistiksel verileri bu analizler için yeterli değildir.

DOKTORLUK YAPMA YETKİSİ:

Bu sınavdan örneğin 45 veya belirlenmiş bir puan alanlara doktorluk yapma yetkisi verilmelidir. Kurumsal eğitimin akredite edilmediği bu aşamada diploma almak doktorluk yapmak için yeterli olmamalıdır. Bu arada kurumsal eğitim hızla akredite edilmeli ve yetersizlik olan yerler düzeltilmeli veya eğitim yetkisi askıya alınmalıdır. Var olan akreditasyonların denetimi uygun periyotlarda yapılmalıdır.

YURTDIŞI DENKLİK KONUSU:

Yurtdışında okuyanlar ve yabancı uyruklular için denklik konusu Türkiye’de doktorluk yapabilmenin baz puanı ile aynı olmalıdır. Bu sınavdan örneğin 45 veya belirlenmiş bir puan alanlara denklik ve Türkiye’de doktorluk yapma yetkisi verilmelidir. Şu an hali hazırda uygulanan yeterliliği ölçmek için kullanılan TUS sınavının TUS dersanelerine öğrenci yönlendirme amaçlı haksız bir uygulama olduğu görülmelidir. TUS sınavı sıralama sınavı olup pratisyen olmak için yapılan yeterlik sınavı yerine kullanılamaz.

Ben Amerika’ya, dünyanın her yerine kolayca gidebileyim ancak Türkiye’ye hiçbir şekilde bir sınav barajını aşsa bile kimse gelmesin mantığı sürdürülemez. Ayrıca akademik sıralama ölçütlerine göre dünyada 11.000. olan Türkiye'deki üniversitenin eğitimi yeterli kabul edilirken örneğin Macaristanın dünyada 1500. sıradaki üniversitesinin eğitim kalitesi düşüktür, bu nedenle onu örneğin dünya sıralama ölçeklerinde 7,000. sırada olan ülkemiz üniversitesinde denklik sınavına alacağım mantığı sürdürülemez bir durumdur. Veya Dünyada 1050. sıradaki bir üniversiteyi yeterli saymayıp 105.000 TL karşılığı dünyada 15.000.nci sıradaki özel ünivesiteye 5. sınıfta geçilince denkliğini kabul etmek sürdürülemez.

YURTDIŞI SINAVLARA HAZIRLIK BOYUTU:

Bu formatta sınava girenler aynı zamanda yurtdışı eğitim düşünürlerse ilgili ülkelerin sınavlarında kolaylıkla başarılı olacaklardır.

YABANCI UYRUKLULAR:

Yabancı uyruklu kontenjanına yerleşebilir. Bu konuda var olan uygulamaya ek olarak belirlenen yer, branş ve kontenjanlara, mezuniyet sonrası koşulları belirledikten sonra ÜCRETLİ EĞİTİM şeklinde yabancı uyruklu asistanda alınabilir.

Vd.

yararlanılan metinler:

bu konudaki ikinci yazının linki aşağıdadır