Peter prensibi

Peter Prensibi

Peter Prensibi Ender Öztürk - 

 Okullar neden hiçbir bilgi sağlayamıyor?

  -  Hükümetler işleri neden doğru dürüst yürütemiyor?

 --  Adalet neden adaletsiz?

  Refah seviyesinin artması neden huzur getirmiyor? -   …   Soruları çoğaltmak mümkün; fakat kısaca “Bütün işler niçin hep yanlış oluyor?” sorusu zihinlerde her zaman yer almaktadır.   Peter Prensibi kitabı yazarlarından Raymond Hull gazeteci ve yazardır. Batı medeniyeti müesseselerini incelemek konusunda eline istisnaî fırsatlar geçtiğini ifade etmektedir. Raymond Hull; hükümet, sanayî, iş hayatı, eğitim ve sanat alanlarını tetkik etmiştir; birçok iş dalına ve mesleğe mensup kişilerden her seviyede insanlarla konuşmuş ve onları dikkatle dinlemiştir.   Vardığı sonuç: İstisnalar dışında insanların işlerini beceriksizce yaptıklarını ve heryerde ehliyetsizliğin hâkim olduğunu görmüş olmasıdır. Heryerde hâzır ve nâzır olan ehliyetsizliğin etkileri ve sonuçları herkesçe hissedilmektedir. Fakat ehliyetsizliğin teşhisi, sebepleri ve tedavisinin ne olduğu hep muğlâk kalmaktadır. Bütün işlerin hep yanlış olması birçok nazariyenin ortaya çıkmasına sebep olmaktadır; fakat her nazariye işlerin niçin hep yanlış olduğunun doğru teşhisini imkânsız hale getirmekte ve nihayetinde insanlar ehliyetsizliğe boyun eğmeye başlamaktadırlar.  “Niçin ehliyetsizlik?” konusunu anlamaya çalışan Raymond Hull senelerce ehliyetsizlik üzerine incelemeler yapmış olan bir bilim adamı olan Dr. Laurence J. Peter ile kısa bir sohbetinde aradığı cevabı buldu. Raymond Hull, bir sonraki adımın ehliyetsizliğin izahı olduğunu düşündü. Bu konuda Dr. Peter’ i çalışmaya teşvik etti. Fakat Dr. Peter ehliyetsizlik üzerine yaptığı çalışmaları, nazariye ve formülleri hiçbir zaman basıp yayınlamamıştı. Bu keşfini birkaç arkadaşı ve meslektaşlarıyla tartışmış ve ara sıra bir konferans vermekle yetinmişti. Meşguliyetleri sebebi ile on veya on beş sene içerisinde buna vakit bulamayacağını düşünüyordu. Raymond Hull, bu çalışmayı geciktirmemesi gerektiği konusunda Dr. Peter’ i ikna etti. Dr. Peter işbirliği yapmaya razı oldu; geniş araştırma raporlarını ve mufassal notlarını Raymond Hull’ ın emrine vererek PETER PRENSİBİ kitabının yazılmasına imkân verdi.   Raymond Hull, Peter Prensibinin anlaşılması ile bir anda göz kamaştırıcı bir aydınlanmayla bütün işlerin niçin hep yanlış olduğunu anlayacağımızı vadetmektedir. Fakat şimdi içinde bulunduğumuz mutlu cehaleti bir daha elde edemeyeceğimiz konusunda da uyarmaktadır.   Raymond Hull “Bir daha üstlerimizi asla düşüncesizce yüceltemezsiniz, astlarımızı asla aşağılayamazsınız, kendi ehliyetsizliğinizi yenerek ve diğer insanların ehliyetsizliklerini anlayarak işlerinizi daha kolaylıkla yapabilir, terfi eder, fahiş hatalar yapmaktan kaçınabilir, insanlara lider olabilir, dostlarınızı hoşnut kılar, düşmanlarınızı alt edebilir, çocuklarınızı etkileyebilir ve evlilik hayatınızı güçlendirip canlandırabilirsiniz.” demektedir.  

Bölüm 1- PETER PRENSİBİ NEDİR?   Dr. Laurence J. Peter’ in iş hayatındaki yüzlerce ehliyetsizlik vakasını incelemesi Peter Prensibi adını verdiği prensibini formüle etmeye sevketti.   Peter Prensibi: “BİR HİYERARŞİDE HER ÇALIŞAN KENDİ EHLİYETSİZLİK SEVİYESİNE YÜKSELMEK EĞİLİMİNDEDİR.”   Bu prensibin formüle edilmesi Dr. Laurence J. Peter’ i farkında olmadan hiyerarşileri inceleyen hiyerarşi ilmini keşfetmesini sağladı.   Hiyerarşi; üyelerinin rütbe, kademe veya sınıflarına göre tertip olunduğu herhangi bir teşkilatı ihtiva eder.   Ehliyetsizlik; hiyerarşi üyesinin görevlerini yapmak için gereken bilgi ve tecrübeye haiz olmaması ve mesleki sorumluluklarından habersiz olmasıdır.   Bazı kişiler hiyerarşiden kaçınmayı deneseler de iş hayatında, sanayide, sendikacılıkta, siyasette, devlet hizmetinde, silahlı kuvvetlerde, eğitimde vs. herkes hiyerarşi ile yakından ilgilidir.   Hiyerarşide herkes Peter Prensibinin tesiri altındadır. Hiyerarşi üyelerinin çoğu bir-iki kere terfi ederler, bir ehliyet seviyesinden diğerine yükselirler. Hiyerarşideki her ehliyet seviyesinde gösterilen ehliyet kişiye bir daha terfi etmek fırsatını verir. Nihai terfi bir ehliyet seviyesinden bir ehliyetsizlik seviyesine yükselmektir.   Hiyerarşide yeteri kadar rütbe ve yeterli bir zaman varsa hiyerarşideki her üye kendi ehliyetsizlik seviyesine kadar yükselir ve orada kalır. Zamanla her mevki, bu mevkinin gerektirdiği görevleri ifa etmeye ehil olmayan bir hiyerarşi üyesi tarafından işgal edilmeye mütemayildir.   Her hiyerarşide işle ilgili ehliyetsizlik vardır. Fakat bir hiyerarşide bütün hiyerarşi üyelerinin ehliyetsizlik seviyesine ulaştığının gözlenmesi pek mümkün değildir. Bu durum hiyerarşinin ehliyetsiz üyelerine rağmen hiyerarşide işlerin nasıl yürüdüğü sorusunun cevabını vermektedir. Hiyerarşide görevler henüz ehliyetsizlik seviyesine ulaşmamış hiyerarşi üyeleri tarafından ifâ olunur.  

 Bölüm 2- HAREKET HALİNDEKİ PRENSİP   Hiyerarşi ilminin her hiyerarşide nasıl işlediğini anlayabilmek için tipik bir hiyerarşi olan öğretim mesleğinde Peter Prensibinin nasıl işlediğini inceleyelim. Meslek hayatına yeni başlayan öğretmenlerle işe başlayalım. Kabaca öğretmenleri ehliyetli, orta derecede ehliyetli ve ehliyetsiz olarak üç sınıfa ayıralım. Dağılım nazariyesinin peşinen belirttiği ve tecrübeyle de doğrulandığına göre öğretmenler bu sınıflara düzensiz bir şekilde dağılacaklardır. Aşağıdaki grafikte görüldüğü üzere çoğunluk orta derecede ehliyetliler, azınlık ise ehliyetli ve ehliyetsizler sınıfına dâhil olacaklardır.       Düzen adamının vakası: Ehliyetsiz bir öğretmen terfi etmeye lâyık değildir. Mesela Bayan Ditto kolejde son derece düzenli bir öğrenciydi. Kendisine ne söylenirse onu yapmaktaydı, ne eksiğini ne de fazlasını. Ehliyetli bir öğrenci olduğu kabul edilmekteydi. Öğretmen okulundan iftiharla mezun oldu.   Öğretmen olduğunda, tıpkı kendisine öğretildiği gibi öğretiyordu. Ders kitabını harfiyen takip ediyor, ders program kılavuzuna ve ders saatlerine aynen uyuyordu.   Bayan Ditto, kural ve teamüllerin mevcut olmadığı durumlar hariç, işinde oldukça başarılıdır. Fakat hiçbir kuralı çiğnemediği ve hiçbir emre uymamazlık etmediği halde, Bayan Ditto’ nun başı sık sık derde girmektedir ve bir öğretmen olarak ehliyetsizlik seviyesine ulaşmıştır.   Gizli Bir Zaaf: Mesleğe yeni başlayan öğretmenlerin çoğu orta derecede ehliyetli veya ehliyetlidirler. Hepside terfi ettirilmeye lâyıktırlar.   Bay Beeker ehliyetli bir öğrenciydi, ve sevilen bir fen bilgisi öğretmeni oldu. Verdiği dersler ve laboratuar çalışmaları şevklendiriciydi. Bay Beeker büro işlerinde pek başarılı değildi, ama onun bu zayıf tarafı, üstlerinin nazarında, öğretmenlikteki başarısı ile telâfi edilmekteydi.   Bay Beeker terfi ettirildi, fen departmanının başına getirildi. Bu görevinde büro işleri yapmak zorundaydı. Ehliyetsizliği aşikârdı. Bay Beeker’ ın bir daha terfi ettirilmesi düşünülemez. Getirildiği bu mevkide ehliyetsizdir.   Hiyerarşinin daha yüksek katları: Bay Lunt ehliyetli bir öğrenci, öğretmen ve departman şefi idi ve müdür muavinliğine yükseltildi. Müdür muavinliği mevkiinde öğretmenler, öğrenciler ve veliler ile iyi geçiniyor ve entelektüel bakımdan ehliyetli görünüyordu. Bir kere daha terfi ettirildi ve okul müdürlüğüne getirildi.   Okul müdürlüğü mevkii okul yönetim kurulu üyeleri ve bölge eğitim müfettişleri gibi üst kademe yetkilileri ile doğrudan doğruya ilişki gerektirmekte idi. Bay Lunt’ un ise böyle hiçbir ilişkisi olmamıştı. Kısa zamanda, bu üst kademe yetkilileri ile çalışabilmek için gerekli ustalığa sahip olmadığı anlaşıldı.   Bay Lunt, iki çocuk arasındaki anlaşmazlığı gidermeye çalışırken eğitim genel müdürünü bekletmişti. Hastalanan bir öğretmenin sınıfını kendisi almış, o sırada eğitim genel müdür yardımcısı tarafından düzenlenen tedrisat programı revizyon komitesi toplantısına katılmayı ihmal etmişti.   Bat Lunt, okulu yönetmek için öyle çok çalışmaktaydı ki, sosyal teşekkülleri yönetmek için gerekli zamanı ve gücü kendinde bulamıyordu. Kısa sürede okulu sosyal desteği kaybetti. Müfettiş yardımcılığı görevi boşaldığı zaman okul yönetim kurulu bu mevkie bay Lunt’ u terfi ettirmekten kaçındı.   Despot: Öğrenci, öğretmen, departman şefi, müdür yardımcısı ve müdür olarak ehliyetini ispat etmiş olan Bay Driver eğitim genel müdür yardımcılığına getirildi. Son mevkiinde bütün görevi okul yönetim kurulunun politikasını yorumlamak ve uygulamaktı. Şimdiyse eğitim genel müdür yardımcısı olarak, demokratik usullerle yönetim kurulunun politika oluşturma tartışmalarına katılmak zorundaydı. Fakat bay Driver, demokratik usullerden hiç hoşlanmamaktadır. Hala bir uzmanlık mevkiinde bulunduğunu zannetmektedir. Öğretmenlik yaparken öğrencilerine nasıl ders verdiyse şimdi de yönetim kurulu üyelerine ders vermektedir. Müdür iken emrindekileri nasıl ezdiyse şimdi de yönetim kurulu üyelerini ezmeye çalışmaktadır. Bay Driver, ehliyetsizlik mevkiine ulaşmıştır; bir daha terfi ettirilmeyecektir.   Diğer Terfi Mekanizması: Yukarıda zikredilenler yatay terfinin tipik örnekleridir. Terfi mekanizmasının bir diğer usulü de dikey terfidir. Bayan Totland vakası dikey terfinin tipik bir örneğidir. Ehliyetli bir öğrenci ve fevkalade bir ilkokul öğretmeni olan bayan Totland başöğretmenlik mevkiine getirilmiştir. Şimdi çocuklara değil, öğretmenlere bir şeyler öğretmek zorundadır. Buna rağmen hâlâ küçük çocuklarda başarılı olan teknikleri kullanmaktadır. Öğretmenlere hitap ederken yavaş yavaş ve kelimelerin üzerine basarak konuşmaktadır. Her hususu çeşitli şekillerde birkaç kere izah etmekte ve anlaşıldığından emin olmak istemektedir. Bayan Totland ilkokul öğretmenleri ile olan ilişkilerinde ehliyetsizdir. Bu ehliyetsizlik seviyesinde başöğretmen olarak kalacaktır. Bu misallerin benzerlerine her hiyerarşide karşılaşılabilir. Peter Prensibinin hiç istisnası yok mu? Onun tesirlerinden kaçınmanın çaresi yok mu? Bu soruların cevabını ilerdeki bölümlerde yer alacaktır.

Bölüm 3- ZAHİRİ İSTİSNALAR   Peter Prensibinden haberdar olan birçok kişi büyük bir gayretle bay Dr. Peter’ in hiyerarşi ilminde kusurlar bulmaya çalışmaktadır. Bay Dr. Peter’ in ifadesiyle bazen de bulduklarını sanırlar. Fakat Bay Dr. Peter zahiri istisnalara kanmamak gerektiği vurgusunu yapmaktadır.   Zahiri istisnalar istisna değildir. Peter Prensibi bütün hiyerarşilerde her hiyerarşi üyesi için geçerlidir.  

Zahiri İstisna 1- Perküsyon Yükselmesi: Perküsyon yükselmesi sahte bir terfi şeklidir. Hiyerarşi üyesi ehliyetsiz olduğu bir mevkiden ehliyetsiz olduğu bir başka mevkie terfi ettirilir. Bazı hiyerarşi üyeleri gerçekten terfi ettirilmiş olduklarını zannederler. Fakat sahte terfi işleminin gayesi hiyerarşinin dışındaki kişileri aldatmaktır.   Tecrübeli bir hiyerarşi âlimi asla aldatılamaz. Hiyerarşi ilmi açısından gerçek bir terfi olarak kabul edilebilecek terfi bir ehliyet seviyesinden yapılan terfidir.   Başarılı bir perküsyon yükselmesinin sonucu nedir? Perküsyon yükselmesi kararını veren amirin hala ehliyetli olduğunu farz etmemiz durumunda perküsyon yükselmesinin sonucu şu üç amaca ulaşmaktadır: Amirin terfi siyasetindeki başarısızlığını gizlemektedir. Amir ehliyetsizliği anlaşılan yada anlaşılmak üzere olan hiyerarşi üyesini terfi ettirerek bir önceki terfi işlemini terfi edenin ve seyircinin gözünde haklı kılmayı sağlayacaktır.Perküsyon yükselmesi hiyerarşinin diğer ehliyetsiz üyelerine moral verecektir. Kendi ehliyetsizliğinin farkında olan kişilerin o terfi etti ise bende terfi edebilirim diye düşünecektir.Hiyerarşinin idamesi sağlanmaktadır. Ehliyetsiz olduğu halde çalışan işten atılmamalı ve küstürülmemelidir. O muhtemelen rekabete dayalı bir hiyerarşide tehlikeli olabilecek kadar amirinin işlerine vâkıftır. Hiyerarşi ilmi bize, icra seviyesinde perküsyon yükselmesine tabi tutulan kişiler ve bu çeşit yükselmeye namzet olanlardan meydana gelen lüzumsuz bir birikmenin, büyümekte olan her hiyerarşide oluşacağını göstermektedir.   Perküsyon yükselmesi çalışanlara ayak bağı olan kişilerin tavsiye edilmesi amacı ile de kullanılabilmektedir. Hiyerarşide yeni bir birim oluşturulur. Büyük masraflarla oluşturulan bu birime bütün yararsız, verimsiz, lüzumsuz personel gönderilir. İhtiyaç oldukça da bu birimin hiyerarşisine yeni kadrolar ihdas edilir.  

Zahiri İstisna 2- Yatay Arabesk Bir diğer sahte terfi yöntemi de yatay arabesktir. Ehliyetsiz hiyerarşi üyesi rütbesi yükseltilmeden, hatta bazen maaşına da zam yapılmaksızın yeni ve daha uzun bir unvan verilerek hiyerarşinin ücra bir köşesine tayin edilir.   Bay Finewood bir kırtasiye şirketinde ehliyetsiz bir büro şefi olduğunu göstermişti. Yatay arabesk işleminden sonra aynı maaşla şubeler arası muhaberat koordinatörü oldu. Yeni görevi şubeler arası kayıtların ikinci nüshalarının dosyalanmasını kontrol etmekti.   Bir vakada da şirket bir motel satın almış ve bir yüksek kademe yöneticisine oraya gidip moteli idare etmesini emretmişti.   Bay Dr. Peter’ in vardığı sonuca göre hiyerarşi ne kadar geniş olursa yatay arabesk işlemi de o derece kolaylaşmaktadır.   Bir Havalanma Olayı: 82 kişilik personele sahip bir işyerinin bütün mevcudu bir başka daireye taşınmış, müdür ise yapacağı hiçbir iş ve yönetecek kimse olmaksızın maaşı ile birlikte eski görevinde bırakılmıştı.   Bu ilginç durumda müdür, hiyerarşik piramitte kendisini destekleyecek bir temelden yoksun, muallâkta kalmış bir zirve olmuştur. Bay Dr. Peter bu duruma başıboş yüzen zirve adını vermektedir.

  Zahiri İstisna 3- Peter Tersliği Peter tersliği hiyerarşide vasıtaların amaçlardan daha önemli olduğu, hiyerarşinin var olma amacının göz ardı edildiği vakalara dikkat çekmektedir. Peter’in ters adamları bu vakaların aktörleridir.   Bir Vaka: Alkollü içkilerin devletin tekelinde olan bir ülkeye seyahat eden bir seyyah bir devlet içki mağazasına gitti ve gümrükten ne kadar içki götürmesine izin verildiğini sordu. Memur sınırdaki gümrük memurlarına sorması gerektiğini söyledi. Seyyah bunu şimdi öğrenmek istediğini, izin verilenden daha fazla içki alarak gümrükte mağdur olmak istemediğini söyledi. Memur, “Gümrük yönetmeliği böyledir.” Diye cevap verdi. “Ama siz gümrük yönetmeliğini bilirsiniz.” dedi seyyah. Memur, “Evet bilirim, fakat gümrük yönetmeliği bu departmanın sorumluluğu altında değildir, dolayısıyla bunu size söylemeye mezun değilim.” dedi.   Bu vakanın benzerleri ile her an karşılaşabiliriz. Bilhassa, karar verme yetkisine sahip olmayan küçük memurlar arasında Peter’in ters adamlarına rastlanır. Peter’in ters adamları bir an için ters adam olmasalardı; amirleri tarafından şubenin bir kuralını çiğnedikleri için mimlenecekti veya yetkilerini aştığı için azarlanacaktı.   Hiyerarşide hiyerarşi üyelerinin ehliyeti hiyerarşideki âmiri tarafından belirlenir. Eğer amir hâlâ ehliyet seviyesinde ise mahiyetindekileri yararlı iş yapabilme açısından değerlendirir. Yani âmir verimi değerlendirir.   Fakat eğer amir ehliyetsizlik seviyesine ulaşmışsa muhtemelen mahiyetindekileri dakiklik, intizam, amirlere saygı gibi muğlâk değerler açısından kıymetlendirecektir. Çalışanlardan daima itaat etmeleri ve asla karar vermemeleri beklenecektir.   Peter’ in ters adamları müstakilen karar vermek için pek az güce sahiptir. Onlar daima itaat ederler ve asla karar vermezler. Fakat bu, hiyerarşinim görüş açısından ehliyet sayılır; dolayısıyla Peter’in ters adamı terfi etmeye layıktır. Bir talihsizlik onu müstakilen karar vermesi gereken karar vermesi gereken bir mevkie getirilinceye kadar yükselmeye devam edecektir. Söz konusu mevkide ise ehliyetsizlik seviyesini bulacaktır.   Terfi ettirilmiş olan Peter’ in ters adamları tarafından alınan iki çeşit karar vardır: Yönetmeliklerin uygulanmasını zorlamakMevcut yönetmeliklere tam manasıyla uygun düşmeyen bir istisnai durumu içine alan yeni yönetmelikler yapmak. Alınan bu kararlar hiyerarşideki mevcut tersliği daha da kuvvetlendirir. Peter tersliği, Peter prensibinin bir istisnası asla değildir.  

Zahiri İstisna 4- Hiyerarşik Dökülme İkinci bölümde yer alan grafiğin tamamı aşağıda yer almaktadır. Grafiğin her iki ucunda yer alan üstün derece ehliyetli ve son derece ehliyetsiz hiyerarşi üyeleri hiyerarşiyi bozmak eğiliminde olduklarından işlerini kaybetme eğilimindedirler.   Hiyerarşide aşırı uçların elenmesine Hiyerarşik Dökülme denir.       Vaka 1: Bay Cleary’ nin tecrübe döneminde ilk görevi geri zekâlı çocuklardan müteşekkil özel bir sınıfta öğretmenlik yapmasıydı.   Bay Cleary, çocuklara elinden geldiği kadar çok şey öğretmeye çalıştı. Sene sonunda sınıftaki geri zekâlı olarak sınıflandırılan çocukların birçoğu okuma ve aritmetik dalındaki standart başarı testlerinde diğer normal sınıflardaki çocuklardan daha yüksek puanlar aldılar.   Bay Cleary’ nin takdir aldığını düşünüyor olabilirsiniz, fakat hiçte öyle olmadı. Özel eğitim şubesi tarafından özel olarak temin edilen model yapmaya has hamurdan, çivili tahta ve parmak boyalardan yeterince yararlanmayı başaramadığı kararı verildi. Bay Cleary’ nin boncuk dizme, kum kutusu ve geri zekâlı çocukların diğer gerekli meşgalelerini büyük çapta ihmal etmiş olduğu kendisine bildirilerek görevine son verildi.

   Vaka 2: İlkokul öğretmeni Bayan Beaver son derece akıllı bir insandı. Tecrübesiz olduğu için, kolejde edindiği bir bilgiyi uyguladı. Öğrencilerin ferdi ayrılıklarını teşvik etti. Neticede parlak öğrenciler iki yada üç yıllık işi bir yıl içinde tamamladılar.   Okul müdürü Bayan Beaver’ in sürekli bir görev için tavsiye olunamayacağını açıkladığında gayet nazikti. Onun okul sistemini altüst ettiğini, çalışma programına uymadığını söyledi. Bayan Beaver, resmi not verme ve ders kitabı akış sistemini bozmuştu. Şimdiden gelecek senenin işini tamamlamış olan çocuklarla ertesi yıl uğraşacak olan öğretmeni büyük sıkıntılara sokmuştu.   Çelişkinin izahı: Bu vakalar çoğu hiyerarşide üstün derecede ehliyetin ehliyetsizlikten daha tahammül edilmez bir durum olduğunu göstermektedir.   Sıradan bir ehliyetsizlik işe son verilmesi için sebep teşkil etmemektedir: Bu sadece terfie engel bir durumdur. Üstün derece ehliyet ise çok zaman işten atılmakla sonuçlanır, çünkü bu durum hiyerarşiyi bozmakta ve dolayısıyla hiyerarşik nizamın ilk emrini çiğnemektedir: Hiyerarşi muhafaza edilmelidir.   Vaka bir ve ikide üstün derece ehliyetli hiyerarşi üyelerine yer verildi

Vaka 3 de ise son derece ehliyetsiz bir hiyerarşi üyesi yer almaktadır.   Vaka 3: Bayan Sauciyer, satış görevlisi olarak çalışmaktaydı. İşe başladığından beri ortalama miktarın altında satış yapmaktaydı. Sadece bu durum Bayan Sauciyer’ in işten çıkarılması için sebep teşkil etmiyordu, zira diğer birçok satış görevlisinin de satış miktarları ortalamanın altındaydı.   Bayan Sauciyer’ in dosyalama sistemi berbattı: Kasa makinesinde yanlış tuşlara basıyor, rakip firmaların kredi kartlarını kabul ediyor ve daha da kötüsü satış mukavele formlarını doldururken karbon kâğıdını ters koyuyor, müşteriye mukavelenin orijinalini veriyordu. En kötüsü de amirlerine karşı küstahça davranmaktaydı.   Bayan Sauciyer, son derece ehliyetsiz bir hiyerarşi üyesidir. İşine son verilmiştir.   Son derece ehliyetsiz hiyerarşi üyelerinin iki önemli özelliği vardır: Üretimi (verimi) sağlamaktan acizdirler.Hiyerarşinin dâhili ahengini desteklemekten acizdirler. Hiyerarşinin her üyesi kendisini niyet ve sebatla üstün derecede ehliyetli veya aşırı derecede ehliyetsiz bir hale sokabilir.   Zahiri İstisna 5- Baba Müdahalesi Aile şirketlerinde çocuk hiyerarşinin en alt kademesinden işe başlatılır ve Peter Prensibi uyarınca yükselir. Ama çoğu zaman şirketin sahibi zamanı geldiğini düşündüğünde, çocuğuna bazı kademeleri atlatarak en üst seviyedeki yönetimi devralmasını sağlar. Bu nevi tayinler Baba Müdahalesidir. Baba müdahalesinin uygulanmasında başlıca iki yöntem vardır: Baba müdahalesine konu olan hiyerarşi üyesine yer açmak için hiyerarşide o mevkide olan üye işten çıkartılır veya perküsyon yükselmesi yahut da yatay arabesk yoluyla bir başka göreve tayin edilir. Bu yöntem yeni tayin edilen kişiye karşı tepki uyanmasına sebep olmaktadır. Bu sebeple ikinci yönteme nazaran daha az kullanılmaktadır. Müdahaleye konu olan kişiye etkileyici bir unvanla yeni bir mevki oluşturulur. Çocuklarını yüksek kademelere getirmek yetkisine sahip aile şirketlerine günümüzde ender rastlanmaktadır. Buna rağmen baba müdahalesi hâlâ aynı yöntemlerle uygulanmaktadır. Baba müdahalesine konu olan kişinin onu tayin eden yetkilinin akrabası olması şart değildir. Aynı sınıf sistemi içerisinde yer alıyor olmaları yeterli sebep olabilir.   Babanın yerini tutan Modern Kuruluşlar: Bugünlerde hükümetler babanın yerini alma durumundadırlar. Birçok yeni amaçlarla federal (ABD’ ye ait) imtiyazlar dağıtmaktadır. Çevre kirlenmesi ile savaş, yoksullukla savaş, evlilik dışı çocuk yapma ile savaş vs.   Para verilir verilmez bunu harcamanın yolu bulunmalıdır. Yeni bir mevki hemen oluşturulur ve bu mevkie orasını işgal edecek biri bulunur. Baba müdahalesine konu olan şahıs çözümlemek durumunda olduğu meseleyi çözümler veya çözümleyemez: bu önemli değildir. Önemli olan onun parayı harcayabilecek ve harcamaya gönüllü olan birisi olmasıdır.   Baba müdahalesi tayini Peter Prensibi ile bağdaşmaktadır. Mevki doldurulduktan sonra ehliyet veya ehliyetsizlik hiçbir önem taşımaz. Eğer mevki ehliyetli bir şekilde doldurulmuşsa Baba Müdahalesine konu olan kişi zamanı geldiğinde yükselmeye hak kazanarak müdahalenin tesirinden çıkacak ve daha yüksek bir kademede kendi ehliyetsizlik seviyesini bulacaktır. Not: Yazımızda Peter Prensibi kitabının birkaç bölümünün kısa bir özetine yer verdik.

 Bu özetin kitabın vermek istediği mesajı veremeyeceğini ifade ederek konuya ilgi duyan okuyucuların Bedir Yayınevi ile irtibata geçerek  eseri temin etmeleri gerektiğini hatırlatıyoruz. 

http://www.visalyolcusuyuz.biz/index.php?option=com_content&view=article&id=65%3Apeter-prensibi&catid=55%3Akitap-film-tavsiyeleri&Itemid=65

dilbert prensibi