bu yazıyı 2011 sonunda yazılmıştır.
Tıpta Uzmanlık Sınavındaki kadrolarla ilgili bir süredir devam eden değişimin Tıpta Uzmanlık Sınavı 2011 Sonbahar (Eylül) dönemi başvuru formu incelendiğinde artarak sürdüğü görülmektedir. Bu değişiklikler başlıca kadro sayıları, temel bilimlerin durumu, üniversite-eğitim araştırma hastaneleri kadro sayıları, Sağlık Bakanlığı Adına Tıp Fakültesi kontenjanları, branşlarda açılan kadro sayıları ve yabancı kontenjanı gibi ana başlıklarda incelenebilir. Detaylı inceleme yaparsak:
1- Kadro Sayıları: Öncelikle toplam kadro sayısının 3361 olması. 443 yabancı kontenjan düşüldüğünde 2008 yılı toplam 6032 ve 2009 yılı toplam 6279 sayılarından belirgin olarak düşük olmakla birlikte 2011 yılı toplam kontenjanının 5006’le, 2010 yılı toplam sayısı olan 4686'den % 6,8 daha yüksek olduğu görülmektedir. Eylül 2011 sınav kadroları ile Aralık 2010 kadroları karşılaştırıldığında 2627’den 2868’e %9,1 yükselme vardır. Bundan sonra yıllık kadroların uygulanan aile hekimliği sistemi, 2008’ de 30.662 olan aktif çalışan pratisyen hekim sayısının çok küçük bir artışla 2010’da 31,975’e çıkması ve YÖK, Sağlık Bakanlığı ve DPT’nin birlikte hazırladığı “Türkiye Sağlık İnsan Gücü Durum Raporu”ndaki veriler dikkate alındığında 5000 artı/ eksi 300 civarında olacağı öngörülebilir.
2- Temel Bilimler Kadroları: Anatomi, Farmakoloji, Histoloji, Fizyolojiye bu sınavda kadro açılmaması bu branşlarda artık büyük bir konsept değişimiyle doktora öğrencisi alınacağı anlamına gelmektedir. Bir boyutuyla YÖK’ün bazı düşünceleri, yeni açılan Tıp Fakültelerinin temel bilimci ihtiyacının fazlalığı ve Bakanlığının Türkiye’deki hekim sayısı azlığı tezinden yola çıkarak 2009 sayısı olan Anatomi 110, Histoloji 76, Fizyoloji 105 ve Farmakoloji 89 sayısının toplamı olan 380 kişinin klinik ve diğer branşlara kaydırılması anlamına gelmektedir. Diğer bir değişle 2011 kadro sayısını düşünürken yabancı kontenjanı dışında bu konuyu da göze almak gerekmektedir.
3- Üniversite-eğitim araştırma hastaneleri kadro sayıları: 1999 yılında üniversitelere uzmanlık eğitimi için 2683 kadro, eğitim ve araştırma hastanelerine 1046 kadro ayrılmışken, bu sayı 2007 yılında üniversitelere 3835, eğitim ve araştırma hastanelerine 1799’ya ulaşmıştır. 2011 yılında ise üniversitelere 3031, eğitim ve araştırma hastanelerine 1962 kadro ayrıldığı görülmektedir. (bakanlık adına üniversite ve yabancı kontenjanlar hariç) Üniversite Hastaneleri Kontenjanları Aralık 2010’da 1599 iken Eylül 2011’de 1596 ile aynı kalmıştır. Eğitim Araştırma Hastanesi Kontenjanları Aralık 2010’da 887 iken Eylül 2011’de 1072 ‘ye yükselmiştir.
4- Sağlık Bakanlığı Adına Tıp Fakültesi kontenjanları: Aralık 2010’da ve 2010 da toplam 112 iken Eylül 2011’de 226’ya 2011 yılında toplamda 340’a yükselmiştir. Yabancı kontenjanı ile birlikte düşünüldüğünde üniversitelerin kapasitesinin daha çok devreye alınması isteği görülmektedir.
5- Branşlardaki kontenjanlar: Acil Tıp, Aile Hekimliği, İç Hastalıkları, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Halk Sağlığı yıllık kontenjanları belirgin olarak artmıştır. Acil Tıp kadro 2010’da 375’ten 2011’de 574’e çıkmıştır. Aile Hekimliği 2010’da 299 iken 2011’de 413’e çıkmıştır. Halk Sağlığı 2010’da 59’dan 2011’de 134’e çıkmıştır. Çocuk Hastalıkları 2010’da 537 iken 2011’de 598’e çıkmıştır. İç Hastalıkları 2010’da 529 iken 2011’de 579’a çıkmıştır. Özellikle iç hastalıkları açısından yeterli olmasa da sevindirici bir durum. Son yılların en popüler branşlarından olan ve ilk 100’de en çok tercih edilen branşların başında gelen Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı 2010 da 40 iken 2011’de 75’e çıkmıştır. Bu branşlar da açık olduğu ve kontenjanların önümüzdeki sınavlarda da artırılacağı öngörülebilir.
Kontenjanı azalmakta olan branşlar: Kalp Damar, Göz, Radyoloji, Çocuk Cerrahi, Enfeksiyon, Genel Cerrahi vd’dir.
6- Yabancı uyruklular. 2011 Sonbahar Kılavuzu incelendiğinde T.C. vatandaşları ile KKTC vatandaşlarının başvuru yapabileceği uzmanlık eğitimi kadrosunun 2918 olduğu, buna karşılık 443 kadronun ise yabancı uyruklularınbaşvurabilmesine ayrıldığı görülmektedir. Bu oran, genel ortalamada (Tıp Fakülteleri, Sağlık Bakanlığı Hastaneleri, KKTC, Adalet Bakanlığı, GATA) yüzde 15’e denk düşmekte, tıp fakültelerinde ise yüzde 20’yi aşmaktadır. 2010 TUS Sonbahar döneminde tıp fakültelerinin 1645 olan kontenjanının yalnızca 44’ü yabancı uyruklulara ayrılmıştı. Başka bir geçtiğimiz yıl yüzde 2,6 olan yabancı hekim kontenjanı bu yıl yüzde 21,6’ya yükseldi. Tıpta Uzmanlık Tüzüğü’ne göre uzmanlık eğitimi yapmak isteyen yabancı uyruklu doktorlara, kurumların asistanlık kadrolarının en çok yüzde 10’u kadar kontenjan ayrılması gerekirken, Bakanlar Kurulu’nun 7 Haziran 2011 tarihinde aldığı kararla yüzde 10 sınırlaması aşıldı. Bakanlar Kurulu’nun 1 Temmuz 2011 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan kararıyla uluslararası antlaşmalarla yabancı ülkelere ek kontenjan açılması ve bu ek kontenjanın yüzde 10 sınırlamasından hariç tutulması sağlandı. Son yıllarda Afrika, Balkanlar, Ortadoğu ve Türki Cumhuriyetlerle eğitim alanında işbirliği anlaşmalarının ardından, TUS’ta yabancı öğrencilere ayrılan kontenjanın artması yurtdışında eğitim alacak bu ülke doktorlarının ağırlıklı olarak Türkiye’de tıpta uzmanlık eğitimi almasını sağlayacak.
Yabancı kontenjanındaki büyük patlamanyn birkaç boyutu vardır.
a) Birincisi hekim azlığı tezinin uygulamaya geçmesi olmakla birlikte
b) Türkiye’nin değişen vizyonuyla ilgili olarak Dış Politikada sağlayan bir argüman olarak kullanılmasıdır.
c) Tıp eğitiminde iddialyız, bu ülkeler başka yerlere eğitime gideceğine Türkiye’ye gelsin düşüncesi yanında yeni dönemde sık duyacağımız Sağlık Turizmi konusundaki potansiyel için bağ oluşturma düşüncesinin de etkisi olabilir.
d) Asistan kadrolarını artıramama nedeniyle klinik ve anabilim dallarynda oluşan asistan azlığından kaynaklanan sorunların bir kısmını aşma boyutu da çok önemlidir. Özellikle bazı kliniklerde asistan azlığı had safhadadır.
e) Bunların yanı sıra üniversitelerimizin büyük potansiyellerini devreye sokma anlamı da taşımaktadır.
Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde 69 uzmanlık kadrosundan 29’u, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesinde 53 kadrodan 20’si, İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi’nde 39 kadrodan 14’ü, Sakarya Üniversitesi’nde 30 kadrodan 21’i yabancı uyruklu hekimlere ayrılmış olması tüm bu öngörülerimizi desteklemektedir.
Tıp fakültelerinin toplam kontenjanlarında en fazla yabancı hekim alınacak dal “Anesteziyoloji ve Reanimasyon” dalı oldu. Anesteziyoloji ve Reanimasyon dalında toplam 148 kontenjanının 36’sı yabancı hekimlere ayrıldı. “Göğüs Hastalıkları” uzmanlık dalında tıp fakültelerinin toplam 48 olan kontenjanının 20’si yabancı uyruklu hekimlere ayrıldı. “Kalp ve Damar Cerrahisi” ile “Radyasyon Onkolojisi” dallarında yabancı uyruklulara ayrılan kontenjan genel kontenjanları geçti. Bu dallara bu yıl Türk adaylardan daha çok yabancı uyruklu hekim uzmanlık eğitimi alacak. Kalp ve Damar Cerrahisi dalının toplam 32 olan kontenjanının 17’si yabancı uyruklulara, 16’sı ise Türk hekimlere ayrıldı. Toplam kontenjan sayısı 25 olan Radyasyon Onkolojisi dalında 13 kontenjan yabancılara, 12 kontenjan ise Türk hekimlere verildi. “Nükleer Tıp” dalında toplam 9 kontenjanın 4’ü yabancı hekimlere ayrıldı.
Yabancı asistan konusunda başta aldıkları 500 TL civarındaki maaşın oluşturduğu sosyal sorunlar olmak üzere diğer sorunlarında yapısal sağılıklı bir zemine oturtulması için bu bir fırsat olabilir. Aksi takdirde çalışma barışı ile ilgili birçok sorunun yaşanacağı açıktır.
Bu konuların getireceği olası artı ve eksilere ayrı bir yazıda değinilecektir. Tüm adayların çalışmaktan keyif alacağı branşlara yerleşmesi dileğiyle...
* Bu yazy Medicinexpres dergisi için hazırlanmıştır
Kaynaklar:
1- Türkiye Sağlık İnsan Gücü Durum Raporu
2- ÖSYM TUS başvuru kılavuzları
Kategori: 2
Resim: 0